Yüksek yapılarda cephe biçimlenmesini etkileyen taşıyıcı elemanların strüktürel analizi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2016

Öğrenci: FİRDEVS KOZAN

Danışman: ASENA SOYLUK

Özet:

Geçmişten günümüze teknolojinin gelişmesiyle birlikte mimari açıdan dikkat çekici ikonik yüksek yapılar oluşturulmuştur. Araştırmada yükseklik problemi karşısında sunulan çözümler irdelenerek, tarihsel süreç içerisinde yüksek yapılarda strüktürel elemanların cephe biçimlenmesi üzerindeki etkisi gösterilmek istenmiştir. Çalışmanın temel amacı, yüksek yapıların dile getirmek istediklerini strüktür vasıtasıyla cephede nasıl' anlattıklarını keşfetmek, taşıyıcı elemanların cephe biçimlenmesi üzerindeki etkin katkısını değerlendirmek ve yüksek yapıların cephe biçimlenişi üzerinden bir kuramın okumalarını yapmaktır. Bu bağlamda dile getirilen anlatımın çıkış noktasını oluşturan kavramsal çerçevesi, 19.yy kuramcı ve mimarlarından Robert Kerr'in 18 Ocak 1869 tarihinde Royal Institute of British Architecture'da yaptığı konferansta Architecturesque' başlıklı konuşmasında bahsettiği malzeme ile elde edilen anlamlar başlığı altında ele alınan strüktürün süsleşmesi, süsün strüktürleşmesi, süslenmiş strüktür ve süsleşmiş konstrüksiyon düşüncesidir. Robert Kerr mimarlığı bina+architecturesque olarak matematiksel bir örüntüye oturtmuştur. Ona göre arkitekturesque, mimari tasarımın vazgeçilmez örüntü elemanlarının kullanımı belirlediği 4 temel tanımlamadan oluşmaktadır. Tez kapsamında bu örüntü, strüktür ve süsün yüksek yapıların cephe kurgusu üzerindeki yüzeysel, biçimsel ve kütlesel hareketlerinin irdelenmesini gerektirmiş ve araştırmanın sınırlarını belirlemiştir. Böyle bir çalışmanın kavramsal çerçevesini doğrulamak ve uygulamasını örneklendirmek için 10 adet strüktürü dışarıdan okunan yüksek yapı örneği incelenmiş ve cephe-strüktür düzeni-süsleme kurgusu değerlendirilmiştir. Okumalar ve seçilen 10 adet örnek yapı incelemeleri ışığında, çalışma alanını oluşturan 3 farklı cephe sistemi tasarlanmış ve cephenin var oluşuna sebep olan taşıyıcı elamanların yatay yükler altında dinamik davranış analizlerinin yapılması çalışmanın yöntemini oluşturmuştur. Cephe kurgusundaki strüktür ve süs diyalektiği, yüksek yapıların cephe biçimlenmesi üzerindeki dinamik davranış etkilerinin yadsınamayacağı, Kerr'in kuramında belirtildiği gibi anlamlı mimarlığın strüktürünü açıkça ifade etmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.