Korunan doğal alanların geleceğinin iklim değişikliği ve kentsel yayılma tehditleri açısından değerlendirilmesi: Foça özel çevre koruma bölgesi örneği

---

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2023

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Selman Faruk GAYRETLİ

Danışman: Nilgün Görer Tamer

Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu

Özet:

Biyoçeşitliliğin, iklim değişikliği ve kentsel yayılma tehditleri ile karşı karşıya olduğu günümüzde, korunan alanların önemi gün geçtikçe artmaktadır. Bu tehditlerin korunan alanları nasıl etkileyeceğinin araştırılması, biyoçeşitliliğin sürdürülebilmesi açısından büyük önem taşımaktadır. Özellikle kıyı bölgelerinde etkili olacak iklim değişikliği deniz, kıyı ve kara alanlarında doğa koruma alanlarını ve türleri tehdit etmektedir. Bu doğrultuda yapılan çalışmanın amacı örnek alan olarak seçilen Foça Özel Çevre Koruma Bölgesinin iklim değişikliği ve kentsel yayılma tehditlerinden nasıl etkileneceğini sorgulamaktır. Aynı zamanda bu alanda bulunan Akdeniz foku (monachus monachus) türü için bu değişimlerin ne tür riskler oluşturacağının deniz, kıyı ve kara odaklı olarak tespit edilmesidir. Çalışmada, Akdeniz için belirlenen iklim parametreleri (deniz suyu potansiyel sıcaklığı, deniz suyu tuzluluk oranı) analiz edilerek, bu iklim parametreleri ile Akdeniz foku türü için MaxEnt yazılımında tür dağılım modelleri oluşturulmuştur. Foça Özel Çevre Koruma Bölgesi’nin kara bölümündeki arazi örtüsü değişiminin tespiti için Landsat 5 TM ve Landsat 8 OLI/TIRS uydu görüntüleri ile Foça ilçesindeki arazi örtüsünün yıllara göre değişimi değerlendirilmiştir. Çalışmadan elde edilen sonuçlara göre iklim parametreleri için seçilen yılların ortalama değerlerinde artış olduğu belirlenmiş, oluşturulan tür dağılım modellerinde iklim parametrelerinin modeli açıklamada yeterli olmadığı saptanmış ve arazi örtüsü değişimi ile 1990 – 2020 yılları arasında kıyılarda baskı oluşturacak şekilde arazi kullanımında dönüşüm yaşandığı tespit edilmiştir. Sonuç olarak tez, iklim değişikliği süreci göz önüne alınarak, koruma alanlarının geleceği için deniz alanlarının korunması, kıyı ve kara yönlü bütünleşik yönetim ve planlama araçlarının önemine vurgu yapmaktadır.

 Anahtar Kelimeler : İklim değişikliği, Kentsel yayılma, Habitat sürekliliği, Kıyı alanları, Akdeniz foku, Foça Özel Çevre Koruma Bölgesi