METAL İMALAT SEKTÖRÜNDE KULLANILAN PRESLERİN İŞ GÜVENLİĞİ AÇISINDAN GÜVENLİ HALE GETİRİLMESİ İÇİN TEŞVİK SİSTEMİNİN KURULMASI


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: TOLGA PEHLİVAN

Danışman: Yusuf Usta

Özet:

Metal sanayi en fazla iş kazasının meydana geldiği sektörlerin başında gelmektedir. 2017 SGK istatistiklerine göre en fazla iş kazası, 99 temel NACE kodu içinde “Fabrikasyon Metal Ürünleri İmalatı” kodu altında meydana gelmiştir. Makinelerde risk düşürme adımlarına bakıldığında mühendislik kontrol önlemlerinin en önemli ve öncelikli yol olduğu görülecektir. Bu husus makine güvenlik standardı olan TS EN ISO 12100:2010’da açıkça ifade edilmektedir. Bu çalışmada, bu noktanın önemini esas alarak sahada makinelerin mühendislik açısından daha güvenli hale getirilmesi için nasıl bir teşvik sistemi modeli oluşturulmalı sorusunun cevabı aranmaktadır. Bu amaçla, Merzifon ve Sincan Organize Sanayi bölgelerindeki hidrolik ve mekanik preslerinin güvenlik durumlarının makine yaşı, işyeri çalışan sayısı, çalışma kapasitesi gibi değişkenlere göre ilişki derecesi SPSS programı yardımı ile ki-kare testi uygulanarak araştırılmıştır. Analiz sonuçları doğrultusunda teşvik sisteminde hangi parametrelerin kullanılacağı belirlenmiştir. Daha sonra bu parametrelere ilişkin makine teşvik oranlarının belirlenmesinde AHP yöntemi kullanılmıştır. AHP yöntemindeki tercih eğilimleri iş güvenliği profesyonelleri olan Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı iş güvenliği uzmanlarına yapılan anket yoluyla belirlenmiştir. Web ortamında hazırlanmış teşvik yazılımı yardımıyla, makine riski ve diğer parametreleri kullanarak hangi güvenlik donanımlarına ne oranda ve ne kadar parasal üst limit içinde teşvik verileceği hesaplanmaktadır.