Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, HEMŞİRELİK ANABİLİM DALI, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: AYSUN ERDAL
Danışman: Naile Bilgili
Özet:
Araştırma, yaşlı bireylerde solunum egzersizinin bazı fizyolojik parametreler, uyku kalitesi
ve zindelik üzerine etkisini belirlemek amacı ile ön test – son test, randomize kontrollü,
deneysel çalışma olarak gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın evrenini Ankara’da bir
huzurevinde yaşayan yaşlı bireyler oluşturmuştur. Araştırmaya hata payı 0,05, %80 test
gücü ile girişim grubunda 26, kontrol grubunda 25 yaşlı birey olacak şekilde toplam 51
yaşlı birey dahil edilmiştir. Araştırmada yaş (65-74 yaş -75 yaş ve üzeri) ve cinsiyeti
(kadın –erkek) dikkate alınarak tabakalı randomizasyon yöntemi kullanılmıştır. Girişim
grubundaki yaşlı bireylere; üç ay boyunca, haftada üç gün (salı, perşembe, cumartesi), 5-6
kişilik gruplar oluşturularak, 10.00-15.30 saatleri arasında, her gruba günün aynı saatinde,
30 dk. solunum egzersizi uygulanmıştır (Büzük dudak solunum egzersizi, derin solunum
egzersizi, öksürük egzersizi). Kontrol grubuna ise her hangi bir girişimde bulunulmamış,
günlük yaşantısına devam etmiştir. Veriler Tanıtıcı Bilgi Formu, Fizyolojik Parametreleri
Değerlendirme Formu ve Pittsburg Uyku Kalitesi İndeksi, Öznel Zindelik Ölçeği
kullanılarak toplanmıştır. Egzersiz öncesi ve sonrası her iki gruba solunum fonksiyon testi,
kardiyolojik parametre ölçümü ve ölçek uygulamaları yapılmıştır. Verilerin
değerlendirilmesinde sayı, yüzde, ortalama, standart sapma, bağımlı gruplarda t testi, iki eş
arasındaki farkın önemlilik testi ve tekrarlayan ölçümlerde çift yönlü varyans analizi
kullanılmıştır. Araştırma öncesinde etik kurul ve kurum izinleri, yaşlı bireylerin yazılı
onamları alınmıştır. Çalışma sonucunda; solunum egzersizi uygulanan girişim grubunda,
zorlu vital kapasitede (p<0,05), zorlu ekspiryumun 1. saniyesinde çıkarılan hava hacmi
yüzdesinde (p<0,05) anlamlı artış ve sistolik kan basıncı değerinde (p<0,05) anlamlı olarak
düşüş saptanmıştır. Ayrıca Pittsburg Uyku Kalitesi İndeksi puan ortalamaları bakımından
girişim grubunda anlamlı düzeyde azalma tespit edilmiştir (p<0,05). Zindelik düzeyi
bakımından ise iki grup arasında anlamlı bir değişim gelişmemiştir (p˃0,05). Sonuç olarak
solunum egzersizinin yaşlı bireyde uyku kalitesini ve akciğer fonksiyonu geliştirmede ve
kan basıncını düşürmede etkili olduğu, zindelik düzeyinde değişim yaratmadığı
bulunmuştur. Huzurevinin rutin uygulamaları arasına yaşlılara yönelik solunum egzersizi
programının dahil edilmesi önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler : Yaşlı, Solunum egzersizi, Uyku kalitesi, Zindelik, Fizyolojik
değişimler