Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: SELDA GÜLCAN ÜNAL
Danışman: Demet Erol
Özet:
ÖZET
Hızla gelişen teknoloji, insan yaşamını ilgilendiren tüm sektörlerini olumlu etkileyip, yaşamı
kolaylaştırırken, diğer taraftan insan dahil tüm canlı topluluğunun yer yüzünde kalış süresini
de hızla tüketmektedir. İklim değişikliği, hızla tüketilen doğal kaynaklar, engellenemeyen
eşitsizlikler özellikle metropoliten alanlarda yaşamı tehdit etmektedir. Bu tehdit mekânsal
planlama anlayışının da kapsamında ve içeriğinde yeni arayışlara yol açmıştır. Kalkınma ve
dolayısıyla büyümeyi sağlayan tüm faaliyetlerin kentlerde üretilmesi ve tüketilmesi
karşısında planlama alanına yeni form arayışı getirmekte ve sorumluluklar yüklemektedir.
Aşırı yayılmış kent formlarının sürdürülemez olduğu, küresel ısınma karşısında direnci
azalttığı, buna karşın yayılmayan ve çok merkezli kent formlarının daha sürdürülebilir
olduğu kabul görmektedir. Kentler küresel tehditlere karşı sürdürülebilir politikalar
geliştirirken planlama disiplini ise ölçek sorununa çözüm yolları aramaktadır. Uluslararası
örnekler, kentin mahalleler bütünü olduğu ve bu nedenle de çözümün mahalle ölçeğinde
olduğunu göstermektedir. Yine uluslararası örneklerde “distict” olarak tanımlanan ancak
Türkçede tam karşılık bulamayan, diğer taraftan ölçek olarak “mahalle” tanımına karşılık
gelen kavram bu tezde EkoYer olarak tanımlanmıştır. “EkoYer” olarak ele alınmasının diğer
gerekçesi ise kavramın içeriğinin aynı zamanda “yer” kavramı ile örtüşmesidir. Tez
kapsamında planlamanın ve dolayısıyla tasarımın temel ilkelerindeki değişim araştırılmış
olup EkoYer planlama politikalarının kriterleri saptanmıştır. Bu kapsamda 8 ana kriter ve
99 alt kriter belirlenmiş ve Avrupa ve ABD’de uygulama örnekleri incelenmiştir. Türk
mevzuatı içinde uygulanabilirliğini saptayabilmek amacıyla AHS yöntemi kullanılarak
Türkiye’ye özgü bir model geliştirilmiştir.