Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: SARE TERZİ İLHAN
Danışman: ŞERİFE IŞIK
Özet:Bu çalışmanın genel amacı; özel gereksinimli çocuğu olan, en az bir yıldır evli bireylerin kişilik özellikleri ile çift uyumları arasındaki ilişkilerde bağlanma yaralanmalarının aracılık rolünün incelenmesidir. Bu genel amaç doğrultusunda bu araştırma kapsamında iki çalışma yürütülmüştür. İlk olarak evli bireylerin bağlanma yaralanmalarını belirlemeye yönelik geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı geliştirme çalışması yürütülmüştür. Bu doğrultuda toplamda 522 kişiden oluşan iki farklı çalışma grubu ile yapılan Açımlayıcı Faktör Analizi ve Doğrulayıcı Faktör Analizi çalışmaları sonucunda “bağlanma” ve “travma” olarak adlandırılan iki boyut ve 17 maddeden oluşan geçerliği ve güvenirliği test edilmiş “Evlilikte Bağlanma Yaralanmaları Ölçeği” elde edilmiştir. İkinci olarak özel gereksinimli çocuğu olan evli bireylerin kişilik özellikleri ile çift uyumları arasındaki ilişkide bağlanma yaralanmalarının aracılık rolü incelenmiştir. Çalışma grubu özel gereksinimli çocuk sahibi ve çalışmaya katılmak için gönüllü 167 evli bireyden oluşmaktadır. Çalışmanın verileri “Kişisel Bilgi Formu”, “Sıfatlara Dayalı Kişilik Testi”, “Evlilikte Bağlanma Yaralanmaları Ölçeği” ve “Çiftler Uyum Ölçeği” aracılığıyla toplanmıştır. Verilerin analizinde Pearson Momentler Çarpımı Korelâsyon Analizi, Basit Doğrusal Regresyon Analizi, Çoklu Doğrusal Regresyon Analizi ve Sobel Testi kullanılmıştır. Araştırma bulgularına dayalı olarak elde edilen sonuçlara göre, özel gereksinimli çocuğu olan evli bireylerin kişilik özellikleri (nevrotizm, dışadönüklük, deneyime açıklık, yumuşak başlılık, sorumluluk), bağlanma yaralanmaları ve çift uyumları arasında anlamlı ilişkiler bulunmaktadır. Özel gereksinimli çocuğu olan evli bireylerin kişilik özellikleri (nevrotizm, dışadönüklük, deneyime açıklık, yumuşak başlılık, sorumluluk) bağlanma yaralanmalarını, bağlanma yaralanmaları çift uyumlarını ve kişilik özellikleri çift uyumlarını anlamlı bir şekilde ix yordamaktadır. Son olarak özel gereksinimli çocuğu olan evli bireylerin kişilik özellikleri ile çift uyumları arasındaki ilişkilerde bağlanma yaralanmalarının aracılık rolü bulunmuştur. Nevrotizm ile çift uyumu, yumuşak başlılık ile çift uyumu ve sorumluluk ile çift uyumu arasındaki ilişkilerde bağlanma yaralanmalarının kısmi aracılık rolü olduğu bulunurken; dışadönüklük ile çift uyumu ve deneyime açıklık ile çift uyumu arasındaki ilişkilerde bağlanma yaralanmalarının tam aracılık rolü olduğu bulunmuştur. Çalışmanın sonuçları ilgili literatüre dayalı olarak tartışılmış ve gelecek yapılacak çalışmalar için önerilerde bulunulmuştur.