Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2007
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: MEHMET ERDEM
Danışman: DURAN ALTIPARMAK
Özet:Ağır taşıtların servis frenleri, uzun mesafeli yokuş aşağı inişlerde taşıtı kontrol altında tutmak için kullanıldığında aşırı bir yükle karşı karşıya kalırlar. Bunun sonucunda disk-balata (veya kampana-balata) arasında ortaya çıkan ısı, sürtünme katsayısının düşmesine yol açar. Ağır taşıt kazalarının önemli nedenlerinden birisi olan bu durum, fading olarak bilinen fren etkinliği kaybıdır. Servis frenlerini aşırı yükten korumak ve bu olumsuzluğu ortadan kaldırmak için servis freni yerine sürtünmesiz bir sistem olan yavaşlatıcı (retarder) kullanılması problemin en önemli çözüm yollarından biridir. Bu deneysel çalışmada, yük ve yolcu taşıma amaçlı ağır taşıtlarda kullanılan elektromanyetik bir yavaşlatıcının taşıt hareketine ve fren güvenliğine etkileri incelenmiştir. Çalışmanın deneysel boyutu iki aşamadan oluşmaktadır. Birinci aşamada; elektromanyetik yavaşlatıcının, eğimli bir yolda, değişik yük ve hız şartlarında taşıtın fren sistemi üzerindeki etkileri incelenmiştir. İkinci aşamada ise; aynı taşıtın değişik fren disk sıcaklıklarındaki fren etkinliğini belirleyebilmek amacıyla durma mesafesi deneyleri yapılmıştır. Çalışmanın model oluşturma aşamasında ise Yapay Sinir Ağları (YSA)metodu kullanılmıştır. Yapılan yol deneylerinin sonuçlarından yararlanılarak, fren disk sıcaklığı, taşıt ağırlığı, taşıt hızı, yavaşlatıcı torku, durma mesafesi, pedal kuvveti gibi parametreleri tahmin edebilen yüksek performanslı 8 farklı model geliştirilmiştir. Deney sonuçları, yavaşlatıcı donanımına sahip olmayan taşıtların, fren etkinliği kaybı ve kaza riski taşıdığını ortaya koymuştur. Geliştirilen modellerin performans ve çeşitliği, meydana gelmiş bir kazanın oluş biçimini tahmin etmede de (Accident Reconstruction) kullanılabileceğini göstermiştir.