Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2016
Öğrenci: FATMA GÖZALAN ÇİÇEK
Danışman: MEHMET TAŞPINAR
Özet:Bu çalışmanın amacı, Türkiye'nin gereksinim duyduğu öğretmen eğitimcilerinin genel alan yeterliliklerini belirlemek ve öğretmen eğitimcilerinin belirlenen yeterliliklere sahip olmalarına ilişkin algılarının düzeylerini değerlendirmektir. Araştırmada alanyazından yararlanılarak geliştirilen kavramsal çerçeve öğretmen eğitimcilerinin genel alan yeterliliklerinin oluşturulmasında kullanılmıştır. Araştırma tarama modeline göre yürütülmüştür. Öncelikle öğretmen yetiştirme alanında uzman olan öğretmen yeterliklerinin belirlenmesi ile ilgili komitelerde görev almış akademisyenlerle araştırmanın çerçevesine karar vermek amacıyla görüşme yapılmıştır. Ardından Gazi, Ankara ve Hacettepe Üniversitelerindeki toplamda 15 öğretmen eğitimcisinden yeterlilik maddeleri toplanmıştır. Görüşmeler ve literatür taraması ile öğretmen eğitimcilerinin genel alan yeterlilikleri 276 maddelik yeterlilik madde havuzu oluşturulmuştur. Yeterlilik maddeleri uzman görüşüne sunularak toplamda 144 maddeye indirilmiştir. Uzman görüşleri sonucunda geliştirilen ölçme araçlarının ön uygulaması 212 öğretmen eğitimcisi ile yapılmıştır. Ön uygulama sonuçlarına göre, ölçeğin yüksek güvenirlik derecesine sahip olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca KMO değeri örneklem seçiminin iyi düzeyde olduğunu göstermektedir. Faktör analizinin geçerliliği ve uygunluğunu ölçmek için Bartlett testi uygulanmıştır. Bu sonuçlar veri setinin faktör analizine uygun olduğu göstermektedir. Yapılan açımlayıcı faktör analizi sonucunda öğretmen eğitimcileri genel alan yeterlilik algıları ölçeği geliştirilmiştir. Elde edilen tek boyutlu öğretmen eğitimcileri genel alan yeterlilik algıları ölçeği toplam 106 maddeden oluşmaktadır. Öğretmen eğitimcilerinin genel alan yeterlilik algılarını ölçmek üzere hazırlanan ölçek çevrimiçi ortamda hazırlanarak elektronik posta yoluyla tüm eğitim fakültelerinde görev yapan 8200 öğretim elemanına bu konudaki algılarını belirlemek amacıyla gönderilmiştir. Türkiye'de toplam 789 öğretmen eğitimcisi ölçeğe cevap vermiş ve bu katılım hata payına göre yeterli görülmüştür. Araştırmada elde edilen veriler bilgisayar paket programı kullanılarak çözümlenmiştir. Öğretmen eğitimcilerinin yeterlilik algı düzeyleri öğretmen eğitimcileri genel alan yeterlilik algıları ölçeğine verdiği yanıtlar frekans, yüzde ve medyan değerlerinden elde edilen sonuçlar ışığında yorumlanmıştır. Öğretmen eğitimcilerinin genel alan yeterlilik algılarının cinsiyet, alan gibi değişkenlere göre karşılaştırılmasına ilişkin analizi için dağılımın normal ve homojen olduğu durumlarda t testi ve ANOVA, dağılımın normal ve homojen olmadığı durumlarda ise karşılaştırmalar için parametrik olmayan testlerden Kruskall Wallis ve Mann-Whitney U testi kullanılmıştır. Araştırmada, öğretmen eğitimcileri kendilerini genel alan bakımından yüksek düzeyde yeterli görmektedirler. Hatta medyan puanı en düşük olan konularda bile öğretmen eğitimcileri kendilerini orta düzeyde yeterli bulmaktadırlar. Öğretmen eğitimcileri özellikle kişisel özellikler ve değerleri konu alan yeterlilik maddelerinde kendilerini oldukça yeterli görmekte iken, öğretmen eğitimcilerinin özellikle yeterlilik algı düzeylerinin en düşük olduğu maddeleri konu edinen alan ise yabancı dildir. Öğretmen eğitimcilerinin genel alan yeterlilik algıları cinsiyete, çalışmakta oldukları üniversite türüne (devlet/vakıf), akademik unvana (Prof. Dr, Doç. Dr. vb.), alanlarına (Eğitim Bilimleri/Alan Eğitimi), öğretmenlik deneyimlerine göre farklılık göstermemekte olup, bu değişkenler açısından katılımcılar kendilerini genel olarak yeterli görmektedir. Öğretmen eğitimcilerinin mesleki kıdemleri arttıkça kendilerini daha yeterli olarak görmektedir. Ayrıca akademik unvan açısından öğretim üyesi ve diğer öğretim elemanları şeklinde sınıflandırmaya göre yeterlilik algıları değişmekte olup öğretim üyeleri kendilerini diğer öğretim elemanlarından daha yeterli olarak görmektedir. Öğretmen eğitimcilerinin genel alan yeterliliklerinin belirlenmiş olması, hem öğretmen eğitimcilerinin mesleki gelişiminde hem de eğitim fakültesine öğretmen eğitimcisi alımında kullanılmasının faydalı olacağı düşünülmektedir.