Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: MÜNİRE KÜBRA ÇOŞKUNER
Danışman: Behire Kuyumcu
Özet:
Bu araştırmanın amacı boşanmış ve evli ailelerden gelen ergenlerin algıladıkları anne-baba
reddi, bu ergenlerin psikolojik uyumları ve bilişsel esneklikleri arasındaki ilişkiyi
incelemektir. Ayrıca bu araştırmada anne-baba reddi ile psikolojik uyum arasındaki
ilişkide bilişsel esnekliğin rolü incelenmiştir. Bunlara ek olarak, bazı demografik
değişkenlere göre anne-baba reddinin, psikolojik uyumun ve bilişsel esnekliğin farklılaşıp
farklılaşmadığı araştırılmıştır. Araştırma grubu anne-babası boşanmış ve hayatta olan 301
öğrenci ve anne-babası evli ve hayatta olan 301 öğrenci olmak üzere toplam 602 lise
öğrencisinden oluşmaktadır. Araştırmada verileri toplamak için Çocuk/Ergen Ebeveyn
Kabul Red Ölçeği-Kısa Form (EKRÖ), Kişilik Değerlendirme Ölçeği (KİDÖ), Bilişsel
Esneklik Ölçeği (BEÖ) ve Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Verilerin analizinde
bağımsız t-testi, tek yönlü varyans analizi, çoklu regresyon analizi, korelasyon ve aracılık
testleri kullanılmıştır. Sonuçlar anne reddinin, psikolojik uyumun ve bilişsel esnekliğin evli
ya da boşanmış aileden gelme durumuna göre farklılaşmazken baba reddinin farklılaştığını
göstermiştir. Ayrıca evli ailelerden gelen ergenlerde ebeveyn reddi psikolojik uyumun
%27sini açıklarken boşanmış ailelerden gelen ergenlerde ebeveyn reddi psikolojik uyumun
%15ini açıklamıştır. Araştırmada evli ailelerde anne ve baba reddi ile psikolojik uyum
arasındaki ilişkide bilişsel esnekliğin düzenleyici rolü bulunmuştur.Ancak hem boşanmış
hem de evli ailelerde anne ve baba reddi ile psikolojik uyum arasındaki ilişkide bilişsel
esnekliğin aracı rolü bulunmamıştır. Ancak, boşanmış ailelerde anne ve baba reddi ile
bilişsel esneklik arasındaki ilişkide psikolojik uyumun aracı rolü vardır. Anne-baba reddi,
psikolojik uyum ve bilişsel esneklik cinsiyete, yaşa, annenin çalışıp çalışmama durumuna,
babanın çalışıp çalışmama durumuna göre farklılaşmamıştır. Baba reddi evli ailelerde
vi
sosyoekonomik duruma göre farklılık göstermiştir. Boşanmış ailelerde ise anne eğitim ve
baba eğitim durumuna, boşanmanın üzerinden geçen zamana, velayetin kimde olduğuna,
velayete sahip olmayan ebeveynle görüşme sıklığına, boşanmadan sonra babanın yeniden
evlenip evlenmediğine göre farklılık göstermiştir. Anne reddi ise boşanmış ailelerde anne
eğitim durumuna, velayetin kimde olduğuna, velayete sahip olmayan ebeveynle görüşme
sıklığına, annenin yeniden evlenip evlenmediğine göre farklılaşmıştır. Evli ailelerde ise
kardeş sayısına göre farklılık göstermiştir. Psikolojik uyum ise evli ailelerde kardeş
sayısına göre değişiklik göstermiştir. Boşanmış ailelerde velayetin kimde olduğuna,
velayete sahip olmayan ebeveynle görüşme sıklığına, annenin yeniden evlenip evlenmeme
durumuna, babanın yeniden evlenip evlenmeme durumuna göre değişmiştir. Bilişsel
esneklik ise boşanmış ailelerde velayetin kimde olduğuna, annenin yeniden evlenip
evlenmeme durumuna, babanın yeniden evlenip evlenmeme durumuna göre farklılık
göstermiştir. Sonuçlar ilgili literatür çerçevesinde tartışılmıştır.
Anahtar Kelimeler : Anne-Baba Kabul/Reddi, Psikolojik Uyum, Bilişsel Esneklik