Acil lojistik yardım operasyonu deprem lojistiği karar destek sistemi: ALYO-DLKDS (olası İstanbul Depremi uygulaması)


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Kara Harp Okulu Komutanlığı, Savunma Bilimleri Enstitüsü, Harekat Araştırma Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2011

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: GÜRBÜZ ÜNAL

Danışman: Cevriye Gencer

Özet:

Doğal afetler toplum hayatında çok önemli dönüm noktalarıdır. Doğal afetlerden özellikle deprem, geniş kapsamlı hasar, yıkım, yaralanma ve ölümlerle sonuçlanmasından dolayı insanlar üzerinde hem fiziksel hem de ruhsal izler bırakmaktadır. Yakın tarihteki depremler doğal afete her zaman hazırlıklı olunmasının ve istenilen yerde etkin bir müdahalenin önemini ortaya çıkarmıştır. Deprem sonrasında etkin bir müdahalenin sağlanabilmesi için deprem öncesinde çalışmaların yapılması gerekmektedir. Bu amaçla çalışmada, deprem sonrasında iaşe (beslenme) ve ibate (barınma) ihtiyaçlarına yönelik olarak tasarlanan lojistik faaliyetler, ?Acil Lojistik Yardım Operasyonları (ALYO)? kapsamında düşünülmüş ve ?Deprem Lojistiğine (DL)? yönelik olarak ALYO-DLKDS önerilmiştir. Deprem sonrasında oluşan risklerin fazla olduğu bilinen bir gerçektir, bununla beraber yardım ve müdahale için karar verme süreleri çok kısadır. Normal zamanda bir ay içinde alınması gereken operasyonel seviyede kararlar acil durumda 24 saatte, bir yıla kadar alınması gereken taktik seviyede kararlar 48 saat içinde, bir yıl ve üstünde alınması gereken stratejik seviyede kararlar 7 gün içerisinde alınma zorunluluğu karar vericiler için hayati derece önemlidir. Tasarlanan ALYO-DLKDS ile deprem öncesinde hazırlık yapılarak, deprem sonrasında lojistik unsurların en uygun yere açılması ve ihtiyaç duyulan malzemenin istenilen zaman ve yerde hazır bulundurulması ve dağıtılması sağlanmaya çalışılmaktadır. ALYO-DLKDS diyalog yönetimi, veri yönetimi ve model yönetimi olmak üzere üç bileşenden oluşmaktadır. Diyalog yönetimi ve veri yönetimi Microsoft EXCEL tabanında düzenlenmiştir. Model yönetiminde, tesis yeri seçiminde p-medyan modeli; aday noktalar arasında uzaklıkların belirlenmesinde Floyd algoritması; kriter ağırlıklandırmalarında AHP yöntemi kullanılmıştır. Tesis yeri seçim modeli LINGO 8.0 optimizasyon paket programı ile çözülmekte ve sonuçlar geliştirilen makrolar vasıtasıyla EXCEL'e yazdırılmaktadır. Olası bir İstanbul depremine yönelik ALYO konseptine uygun olarak bir senaryo hazırlanmıştır. ALYO-DLKDS hazırlanan senaryoda farklı durumlar dâhilinde denenmiştir.Anahtar Kelimeler: Acil Lojistik Yardım Operasyonları, AHP, Deprem Lojistiği, Floyd Algoritması, KDS, Karar Seviyesi, P-Medyan.