Bilgisayar kullanımının 48-60 aylık çocuklar üzerindeki etkilerinin değerlendirilmesi ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2014

Öğrenci: SEMANUR CÖMERT

Danışman: GÜLHAN GÜVEN

Özet:

Son yıllarda bilgisayar kullanımının hızla artması nedeniyle çocuklar üzerindeki etkilerine yönelik araştırmalar yapılmasına gerek duyulmaktadır. Bu alana yönelik bir ölçüt aracı olmaması nedeniyle araştırmacı tarafından hazırlanarak uygulanan ''Bilgisayar Kullanımının 48-60 Aylık Çocuklar Üzerindeki Etkilerinin Değerlendirilmesi Ölçeği'' nin geçerlik ve güvenirlik çalışması araştırmanın amacını oluşturmaktadır. Araştırmanın evrenini, 2012-2013 eğitim-öğretim yılı ikinci yarıyılında Tokat il merkezindeki bağımsız anaokullarına devam eden 48-60 aylık 493 çocuğun ebeveynleri, örneklemini ise 196 çocuğun ebeveyni oluşturmaktadır. Araştırmada nicel yöntem kullanılmıştır. Nicel veriler araştırmacı tarafından geliştirilen "Kişisel Bilgi Formu" ve "Bilgisayar Kullanımının 48-60 Aylık Çocuklar Üzerindeki Etkilerinin Değerlendirilmesi Ölçeği" ile toplanmıştır. Ölçekte 60 madde yer almaktadır. Maddeler bilgisayar kullanımın olumlu ve olumsuz etkilerine yönelik iki başlık altında hazırlanmıştır. 31 madde bilgisayar kullanımının olumlu etkilerine, 29 madde ise bilgisayar kullanımının olumsuz etkilerine yönelik hazırlanmıştır. ''Bilgisayar Kullanımının 48-60 Aylık Çocuklar Üzerindeki Etkilerinin Değerlendirilmesi Ölçeği'' formundan elde edilen veriler kullanılarak geçerlilik ve güvenirlilik analizleri yapılmıştır. Ölçeğinin kapsam geçerliğinin belirlenmesi amacıyla uzman görüşleri değerlendirilmiş, yapı geçerliğinin belirlenmesi amacıyla ise açımlayıcı faktör analizi (AFA); güvenirliğinin belirlenmesi amacıyla Cronbach Alfa güvenirlik katsayıları hesaplanmıştır. Bu çalışma sonucunda KMO testi sonuçları .92 ile .90 olarak; Bartlett küresellik testi sonuçları ise iki alt boyut için (p<0.01) anlamlı olduğu bulunmuştur. Ölçeğe faktör analizi yapılabileceği sonucuna ulaşılmıştır. Ölçeğe yapılan açımlayıcı faktör analizi sonucunda ölçeğin 60 madde ve 2 faktörlü bir yapı elde edilmekle birlikte, ölçeğin geçerliğinin yüksek düzeyde olduğu belirlenmiştir. Ölçeğin iç tutarlılık anlamında güvenirliği, alfa katsayısı ile incelenmiştir. Hem olumlu etkiler alt boyutu hem de olumsuz etkiler alt boyutuna ait alfa değeri ,96 olarak bulunmuştur. Bu değerler 1'e oldukça yakın olmakla birlikte, ölçeğin güvenirliğinin yüksek düzeyde olduğu belirlenmiştir. Geçerli sayılan ölçek formundaki veriler bilgisayara aktarılmış ve verilerin analizi SPSS 19.0 programında yapılmıştır. Araştırma sonucunda ''Bilgisayar Kullanımının 48-60 Aylık Çocuklar Üzerindeki Etkilerinin Değerlendirilmesi Ölçeği'' nden elde edilen iki alt boyut ve toplam puanın çocuğun cinsiyetine, kardeş sayısına, annenin yaşına, annenin öğrenim durumuna ve babanın öğrenim durumuna göre farklılaşmadığı belirlenmiştir. Ancak annenin yaşı ve annenin öğrenim durumu olumsuz etki alt boyutlarına göre .05 düzeyinde anlamlı farklılık bulunmuştur.