Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: MEDİNE DURDİ
Danışman: GÜRCÜ ERDAMAR
Özet:Türkiye‟de vatandaşlık eğitimi Cumhuriyet‟in ilk yıllarından bu yana farklı adlarla ilkokul ve ortaokul programlarında yer almıştır. 1926 ve 1936 programlarında Yurt Bilgisi, 1948 programında Yurttaşlık, 1968‟den 1995 yılına kadar Vatandaşlık Bilgisi ismiyle yürütülen ders, 1996 yılında Vatandaşlık ve İnsan Hakları Eğitimi, 2011-2012 eğitim-öğretim yılında Vatandaşlık ve Demokrasi Eğitimi ve son olarak İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi adı altında okutulmuştur. Bu çalışmanın amacı; Sosyal Bilgiler ve sınıf öğretmenlerinin 4. Sınıf İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi (İHYD) dersi öğretim programına ilişkin görüşlerini belirlemektir. Araştırma 2018-2019 eğitim öğretim yılında ortaokullarda görev yapan, sosyal medya kullanan ve Türkiye Sosyal Bilgiler Zümresi, Sosyal Bilgiler Bilgi ve Görsel Arşivi, Eğitimi Hayata Bağlayalım Platformu, İlkokul 4. Sınıf Öğretmenleri Gruplarına üye olan Sosyal Bilgiler ve sınıf öğretmenleri üzerinde yürütülmüştür. Veriler araştırmacı tarafından geliştirilen anket ile elde edilmiştir. Anket kişisel bilgiler, İHYD dersine yönelik görüşler, sorunlar ve öneriler olmak üzere üç bölümden oluşmaktadır. 299 sosyal bilgiler öğretmeni ve 91 sınıf öğretmeni anketi yanıtlamıştır. Öğretmenlerin demografik bilgileri ile öğretim programının öğelerinin uygunluğuna ilişkin görüşleri üzerinde yüzde, frekans, ortalama ve standart sapma değerleri hesaplanmıştır. Sosyal Bilgiler ve sınıf öğretmenlerinin görüşlerini karşılaştırmak için t testi kullanılmıştır. Açık uçlu soruların analizinde içerik analizinden yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda sosyal bilgiler ve sınıf öğretmenlerinin İHYD dersi öğretim programına ilişkin genel görüşleri derse ayrılan sürenin yetersiz olduğu ve dersin ortaokulda, sosyal bilgiler öğretmenleri vii tarafından yürütülmesi gerektiği yönündedir. Öğretmenlerin İHYD dersi öğretim programına ilişkin görüşleri ise şu şekildedir: Kazanımlar öğrencilerin İHYD önbilgi düzeyine uygun olmakla ve öğrencilerin günlük yaşamlarında ihtiyaç duyacakları bilgi ve becerileri içermekle birlikte açık, anlaşılır ve ulaşılabilir nitelikte bulunmamıştır. Ayrıca programda yer alan demokratik değerler yetersizdir ve öğrenci düzeyine uygun değildir. Öğretmenlere göre içerik farklı kültür ve değerlere saygı duymayı sağlayacak ve yurttaşlık bilinci oluşturacak şekilde, kendi içinde tutarlıdır. Buna karşın içerik, temel hak ve hürriyetleri benimsetici ve öğrencilerin problem çözme becerisini geliştirici nitelikte bulunmamıştır. İHYD dersindeki etkinlikler içeriğe uygundur ancak, kazanımlar için daha fazla etkinliğe ihtiyaç duyulmaktadır. Ayrıca öğretmenler, etkinliklerin değerlere ulaşmayı sağlamada yetersiz kaldığını, öğrenci düzeyine uygun olmadığını ve öğrenci merkezli yöntem ve stratejilerin dikkate alınmadığını düşünmektedir. Değerlendirme kazanım, içerik ve öğrenme-öğretme süreciyle uyumludur. Öğretmenlerin yarıdan azının programın öğrencilere temel hak ve hürriyetlere ilişkin bilgi ve beceri kazandırmada etkili olduğunu, programın öğrencilerde temel düzeyde yurttaşlık bilinci kazandırmada yeterli bulunduğunu ve ölçme ve değerlendirme boyutunda öz değerlendirmenin yer aldığını düşündüğü tespit edilmiştir. . Araştırmada kazanımların açık ve anlaşılır yazılması, içeriğin öğrenci seviyesine uygun ve somut hale getirilmesi, derse ayrılan sürenin artırılması, öğrenci merkezli etkinliklerin yer alması ve değerlendirme etkinliklerinde bireysel farklılıkların göz önünde bulundurulması yönünde öneriler sunulmuştur.