Çoklu yetersizlikten etkilenmiş görmeyen çocukların kullandıkları jestler ile yetişkinlerin çocuklarla etkileşim davranışlarının incelenmesi

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2016

Öğrenci: DERYA UYAR

Danışman: PINAR ŞAFAK

Özet:

Bu araştırmada, çoklu yetersizlikten etkilenmiş görmeyen çocukların kullandıkları jestler ile yetişkinlerin çocuklarla etkileşim davranışlarının incelenmesi amaçlanmıştır. Bütüncül çoklu durum çalışması deseniyle planlanan araştırmanın çalışma grubunu, 8-12 yaş arasında olan çoklu yetersizlikten etkilenmiş görmeyen 4 çocuk, çocukların anneleri ve çocuklarla çalışan öğretmen adayları oluşturmaktadır. Araştırma verileri, her bir çocuk için ev (anne-çocuk etkileşimi) ve okul (öğretmen adayı-öğrenci etkileşimi) ortamlarında, nitel araştırma veri toplama tekniklerinden yapılandırılmış gözlem kullanılarak toplanmıştır. Söz konusu veriler doğal ortamda yemek yeme, oyun oynama/öğretim amaçlarını destekleyen etkinlikler, giyinme-soyunma, kişisel bakım ve temizlik, serbest zaman bağlamlarında video görüntüleri alınması şeklinde elde edilmiştir. Elde edilen tüm veriler, araştırmanın amaçlarına yönelik önceden hazırlanan formlara davranışsal kodlama yapılarak betimsel analiz yöntemiyle çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda, çoklu yetersizlikten etkilenmiş görmeyen çocukların her bir ortamda tüm jest türlerinde ve işlevlerde jest ürettikleri ancak her bir çocuğun her bir ortamda tüm jest türleri ve işlevlerde jest kullanmadığı, jest kullanımlarının birbirlerinden farklılıklar içerdiği ortaya çıkmıştır. Ayrıca her bir çocuğun her bir ortamda farklı sayı ve sıklıkta jest ürettiği gözlenmiştir. Araştırmada yer alan her bir yetişkinin çocuklarla olan etkileşim düzeylerinin, etkileşim biçimlerine ve bağlamlara yönelik etkileşim düzeylerinin; bunun yanı sıra etkileşim profillerinin birbirlerinden farklı olduğu tespit edilmiştir. Çoklu yetersizlikten etkilenmiş görmeyen çocukların jest kullanım miktarları ile yetişkinlerin etkileşim davranışlarının birlikte incelenmesi kapsamında her bir yetişkin-çocuk çifti için farklı yorumlar ortaya çıkmıştır. Araştırma bulgularından yola çıkılarak jest yoluyla iletişim becerilerinin farkındalığının artırılması gerektiğine, yetişkin etkileşim davranışlarının çoklu yetersizlikten etkilenmiş görmeyen çocuklar için önemine, yetişkinlerin duyarlı etkileşimde bulunmaları adına aile ve öğretmen eğitim hizmetlerinin gerekliliğine/güçlendirilmesine vurgu yapılmıştır.