Tarihsel süreçte Kayseri kentsel dönüşüm uygulamalarının kentsel belleğe etkisi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: SELEN ÖZTÜRK USTAOĞLU

Danışman: AYSU AKALIN

Özet:

Kayseri, yaklaşık 6000 yıllık geçmişe sahip, çok katmanlı bir kültür kentidir ve bu çok katmanlı kent İç Kale ve surları odak noktasına alarak zaman içerisinde gelişmiş ve yayılmıştır. Cumhuriyet’in ilanı ve sonrasındaki döneme kadar kendi halinde gelişen kent, 1933 yılında başlayan planlama çalışmaları ile tek merkezli olarak hızlı bir değişim süreci yaşamış, kent merkezi ve çeperlerinde köklü dönüşümler gerçekleşmiştir. Günümüzde, Kayseri İç Kalesi’nin Kültür ve Sanat Ortamına Dönüştürülmesi Projesi, Sahabiye Mahallesi’nin Kentsel Dönüşümü Projesi, Tavukçu Mahallesi’nin (geleneksel Kayseri mahallesi olarak) Yeniden Canlandırılması Projesi ile kentin değişim ve dönüşüm süreçleri halen devam etmektedir. Yapılan çalışma tarihsel süreklilikte bir kent okuması yapılarak, değişim / dönüşüm alanlarına yapılan müdahalelerin Kayseri kent belleğine etkilerinin irdelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada yöntem olarak Kayseri’nin planlama dönemleri temel alınarak bir sınıflandırma yapılmış ve bu sınıflandırmaya göre kentin sınırlar, bölgeler ve mimari yapılar bağlamında dönüşümü incelenmiştir. Bu planlar: 1933 Çaylak Planı, 1945 Oelsner-Aru Planı, 1975 Taşçı Planı, 1986 Berksan Planı ve 2006 Doğukan Planı’dır. Bütüncül bir anlayışla bu yapısal dönüşümler beraberinde zaman içerisindeki içeriksel farklılıklar da teze konu edinilmiştir. Yapılan incelemede Kayseri özelinde tüm planlama dönemlerinde genel olarak kentsel yenileme yaklaşımının benimsendiği, korumacı tutumun sadece tekil yapılar ölçeğinde ele alındığı, fakat bunun tercih edilen bir tutum olmadığı ve bu nedenle de kent hafızasının kesintiye uğradığı görülmüştür. Kayseri özelinde yapılan bu çalışmanın ülke genelinde yaşanan dönüşüm süreçleri ile mekânsal ve sosyal değişimin bir yansıması olarak günümüz mimarlık tartışmalarına katkı sunması beklenmektedir