Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2022
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Leyla BOSTAN
Danışman: Tahir Atıcı
Özet:
Bu araştırmada Fen öğretiminde yenilikçi öğretim materyalleri tasarlayan öğretmenlerin Teknolojik Pedagojik Alan Bilgisi (TPAB) öz-yeterlikleri, materyal tasarımı öz-yeterlik inançları, öğretim materyali motivasyonları, öğretime yönelik duyuşsal farkındalıkları, uygulamaya dayalı öğretim teknolojileri ve materyal tasarımı becerileri ile tasarım yarışmasından aldıkları puanlar arasındaki ilişkinin aracılık modelleri ile incelenmesi amaçlanmıştır. Aynı zamanda öğretmenlerin demografik özelliklerine göre ölçeklerden aldıkları puanlar arasında istatistiksel olarak farklılık olup olmadığı test edilmiştir. Bu bağlamda araştırma korelasyonel araştırma niteliğindedir. Araştırmanın evrenini “1. Ulusal Öğretmenler Arası Yenilikçi Öğretim Materyalleri Tasarım Yarışması”na başvuran 4681 öğretmen içerisinden sadece fen öğretimi ile ilgili materyal tasarlayan 667 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmanın çalışma evreni göz önünde bulundurularak kolaylıkla bulunabilen örnekleme yöntemi ile belirlenen 253 öğretmen araştırmanın örneklemini oluşturmaktadır. Araştırma kapsamında “Materyal Geliştirme Konusundaki Teknolojik Pedagojik Alan Bilgi Öz-Yeterlik Ölçeği”, “Materyal Tasarım Öz-Yeterlik İnancı Ölçeği”, “Öğretim Materyalleri Motivasyon Ölçeği”, “Öğretime Yönelik Duyuşsal Farkındalık Ölçeği”, “Uygulamaya Dayalı Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı Becerileri Ölçeği” olmak üzere beş ölçek ve altı maddeden oluşan kişisel bilgi formu kullanılmıştır. Aracılık modelleri kurulmadan önce araştırma kapsamında kullanılan ölçeklerin ölçme modellerinin doğrulanması için yapılan doğrulayıcı faktör analizleri sonucu ortaya çıkan uyum indeks değerlerinin doğrulandığı yani ölçeklerin toplam puan üzerinden değerlendirilebileceği sonucuna ulaşılmıştır. Araştırma kapsamında toplanan verilerin analizlerinde SPSS-25 ve JAMOVİ paket programları kullanılmıştır. Ölçek puanlarının parametrik test varsayımlarını karşıladığı görülmektedir. Ölçekler arasında aracılık modellerine bakılması aşamasında kısmi ve tam aracılık modelleri test edilmiştir. Öğretmenlerin demografik özelliklerine göre ölçeklerden aldıkları puanların karşılaştırılmasında bağımsız örneklemler (Independent-Samples) t-testi ve tek yönlü varyans analizi (One-Way ANOVA) kullanılmıştır. Öğretmenlerin genel bağlamda teknolojik pedagojik alan bilgisi ve araştırma kapsamındaki ilişkili değişkenler de dahil ortalama bir beceri sahibi oldukları algısı sonucu görülmektedir. Öğretmenlerin cinsiyetlerine, medeni durumlarına, hazırlamış oldukları materyallerin sınıf seviyelerine göre ölçeklerden aldıkları puanlar arasında anlamlı farklılık olmadığı tespit edilmiştir. Öğretmenlerin yaşlarına göre sadece teknolojik pedagojik alan bilgi öz-yeterliklerinde anlamlı farklılık olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Öğretmenlerin materyal geliştirme konusundaki teknolojik pedagojik alan bilgi öz-yeterliklerinin eğitim durumlarına göre anlamlı farklılık gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır. Öğretmenlerin mesleki kıdemlerine göre teknolojik pedagojik alan bilgi öz-yeterliklerinin ve uygulamaya dayalı öğretim teknolojileri ve materyal tasarımı beceri algılarının anlamlı farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Öğretmenlerin yenilikçi öğretim materyali tasarım yarışma puanlarının cinsiyetleri, medeni durumları, yaşları ve eğitim durumlarına göre farklılaşmadığı sadece mesleki kıdeme göre farklılaşma olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Kurulan aracılık modellerinin çoğunda kısmi aracılıklarının olduğu fakat tam aracılık modelinin sağlanamadığı sonucuna ulaşılmıştır. Dolayısıyla kurulan modellerde doğrudan, dolaylı ve toplam etkinin anlamlı olduğu tespit edilmiştir. Öğretmenlerin kendilerini yeterli algılamaları için öncelikle teknolojiyi öğretiyi aktarmada bir araç işlevini kabul etmeleri önerilmektedir. Öğretmenler başta olmak üzere toplumun aile, öğrenci gibi çeşitli taraflarının teknoloji karşıtlığının önüne geçmek amaçlı olarak teknoloji kullanımı konusunda farkındalığın arttırılması önerilmektedir. Öğretmenlere materyal kullanımını teşvik edici veya bu konuda bilgilerini arttırıcı hizmet içi eğitimlerin yapılması önerilebilir.
Anahtar Kelimeler: Materyal Geliştirme, Öz-yeterlik, Motivasyon, Duyuşsal Farkındalık, Aracılık Modeli