Çelik cürufunun şişme potansiyelinin belirlenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: TUĞBA CENGİZ

Danışman: SEYHAN FIRAT

Özet:

Dünya nüfusunun artmasıyla tüketim ihtiyacı artmıştır. Artan tüketim nedeniyle, üretim sonucu ortaya çıkan atık malzemeler de artar. Endüstriyel ürünlerin üretimi sonucu çeşitli katı atık malzemeler ortaya çıkmaktadır. Katı atıkların sahalara taşınması ve depolanması gerekmektedir. Katı atıklar yaşam alanlarının sınırlanmasına ve bazı çevresel sorunlara sebep olmaktadır. Bir katı atık türü olan çelik cürufu, dünyada ve ülkemizdeki demir-çelik üretimi sonucu çok miktarda ortaya çıkmaktadır. Çelik üretimi sonucu ortaya çıkan çelik cürufu doğal agregaya benzer yapısından dolayı yol yapımında yaygın olarak kullanılmaktadır. Ancak yapısındaki serbest CaO ve MgO içeriğinden dolayı su ile karşılaştığında hidrate olarak yüksek şişme potansiyeli göstermektedir. Bu nedenle, inşaat sektöründe kullanılmadan önce çelik cürufunun yüksek şişme potansiyelinin dikkate alınması gerekmektedir. Bu çalışmada Ereğli Demir Çelik Fabrikasından temin edilen Bazik Oksijen Fırını (BOF) çelik cürufu numunelerinin şişme potansiyeli deneyleri TS1900- 1/2006’ya göre Gazi Üniversitesi Teknoloji Fakültesi Zemin Mekaniği Laboratuvarı’nda belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlarda yüksek enerjide optimum su muhtevasında sıkıştırılmış çelik cüruf numuneleri olan BOF-1 BOF-2 ve BOF-3’ün 173 günlük şişme değerlerinin sırasıyla %1,07, %1,40, %1,78 olduğu belirlenmiştir. Standart enerjide ve doğal su muhtevalarında sıkıştırılmış taze çelik cürufu numuneleri olan BOF-4 BOF-5 BOF-6’nın 36 günlük şişme değerleri %3,09, %3,43, %2,94 olarak gözlemlenmiştir ve şişmenin devam ettiği görülmüştür. 7 ay laboratuvar ortamında kendi nemi korunarak bekletilmiş BOF-7 numunesinin %0,28 şişme göstererek durduğu gözlemlenmiştir. Taze çelik cürufu numunelerinin yüksek şişme potansiyeli gösterdiği ve şartname sınır değerlerini aştığı görülmüştür. Ancak 7 ay bekletilmiş BOF-7 numunesinin şişmesinin kısa sürede bittiği ve Karayolları Teknik Şartnamesindeki sınır şişme değerini sağladığı görülmüştür. Bu durumda bu numunenin yol altyapısında güvenle kullanılabileceği sonucuna varılmıştır