Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2012
Öğrenci: MÜJGAN KARATAŞ
Danışman: SELMA YEL
Özet:27 Mayıs 1960 Askerî Darbesi, on yıllık Demokrat Parti iktidarına son vererek, Türk devlet ve toplum hayatında yeni ve farklı bir süreci başlatmıştır. Bu dönemde kurulan Gürsel Hükûmetleri, iç politika ve hukuk alanında yeniden yapılanmaya giderken, dış politikada mevcut yapıyı geliştirerek devam ettirmiştir. BM, NATO ve CENTO ittifaklarına bağlı olduğunu ifade etmesi, Amerika başta olmak üzere tüm ülkeler tarafından memnuniyetle karşılanarak yeni yönetime karşı endişeleri ortadan kaldırmıştır. Arap devletleri ile Batı aleyhtarı bir tavır takınmadan, iyi ilişkiler kurulmasına gayret edilmiştir. SSCB'ne karşı daha mesafeli duran Türkiye, Sovyetlerin ekonomik yardım tekliflerini her seferinde nazikçe geri çevirmiş, Amerika ile ilişkileri ise ekonomik yardım merkezli olarak devam ettirmiştir. 15 Ekim 1961'de yapılan seçimlerle yönetim sivil idareye geçmiştir. 1962'de Küba Füze Krizi, Türkiye'nin, gıyabında pazarlık konusu yapılmasıyla sonuçlanmış ve Amerika, kendi çıkarları uğruna rahatlıkla Türkiye aleyhine politika üretebileceğini göstermiştir. 1964 Kıbrıs Krizi ise, Türkiye'ye Batı eksenli dış politika takip etmenin kendisini yalnızlığa ittiğini göstermiş, özellikle Johnson Mektubu, Türkiye üzerinde şok etkisi yaratarak, Amerika ve Batı ile ilişkilerin sorgulanmasını kaçınılmaz kılmıştır. 27 Ekim 1965'te başlayan Demirel Hükûmetleri döneminde Türk Dış Politikası'nda radikal kararlar alınmış ve tek odaklı dış politikadan çok yönlü dış politikaya geçiş yapılmıştır. 1967 Kıbrıs Bunalımı, Amerika'nın araya girmesiyle, savaşa varmadan atlatılmış, aynı yıl patlak veren 1967 Arap İsrail Savaşı sürecinde ise Türkiye, Orta Doğu ülkeleri ile ilişkilerini geliştirilmiştir. 12 Mart 1971'de verilen Muhtıra üzerine; Demirel Hükûmeti istifa etmiş, siyasî yapılanma ile kriz atlatılmıştır. Bu dönemde, Amerika'nın baskısı ile 1972 1974 arasında yaşanan haşhaş ekim yasağı, 1974 Kıbrıs Krizi ve Yunanistan'la yaşanan Ege sorunları politik gündemi oluşturmuştur. Ayrıca İKÖ çalışmaları kapsamında, Müslüman Ülkelerle ilişkiler geliştirilmiştir. 5 Şubat 1975'te Amerika'nın Silah Ambargosu kararıyla sarsılan Türkiye, diplomatik manevralarla 1978'de ambargonun kaldırılmasını da sağlamıştır. Ancak, ülkede yaşanan anarşi ortamı dış politikada durağanlığı getirmiş ve 12 Eylül 1980 tarihinde TSK, bir kez daha darbe yaparak, yönetime el koymuştur.