Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beslenme Ve Diyetetik Anabilim Dalı , Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: GAMZE YURTDAŞ
Danışman: Gamze Akbulut
Özet:
Bu çalışma, nonalkolik yağlı karaciğer hastalığı (NAYKH) olan obez adölesanlarda Akdeniz ve düşük yağlı diyetin hepatik yağlanma, inflamasyon ve oksidatif stres üzerine etkisini değerlendirmek amacıyla yapılmıştır. Tek kör randomize kontrollü olarak tasarlanan çalışma, NAYKH tanısı almış 11-18 yaş aralığında toplam 44 obez adölesan ile tamamlanmıştır. Adölesanlar 12 hafta boyunca Akdeniz diyeti (n=22) veya düşük yağlı diyet (kontrol diyeti) (n=22) uygulamak üzere randomize edilmiştir. Çalışma başlangıcında ve 12. haftada adölesanların kan örnekleri, fiziksel aktivite ve besin tüketim kayıtları alınmış, antropometrik ölçümleri ve vücut bileşim analizleri yapılmış ve adölesanlara antioksidan besin tüketim sıklığı ve Akdeniz diyeti kalite indeksi anketi uygulanmıştır. İkinci, 4., 6., 8., 10. haftada yapılan kontrollerde adölesanların fiziksel aktivite ve besin tüketim kayıtları tekrar alınarak antropometrik ölçümleri ve vücut bileşim analizleri yeniden yapılmıştır. Çalışma sonunda her iki diyet grubunda vücut ağırlığı, beden kütle indeksi, bel çevresi, kalça çevresi, boyun çevresi, bel/kalça oranı, vücut yağ yüzdesi ve kütlesi değerleri anlamlı olarak azalmıştır (p<0,05). Her iki diyet grubunda çalışma sonunda karaciğer yağlanma derecesi ve serum transaminaz düzeyleri anlamlı derece azalmıştır (p<0,05). Akdeniz diyet grubunda aspartat aminotransferaz (AST) düzeylerindeki azalma miktarının düşük yağlı diyet grubundan daha fazla olduğu belirlenmiştir (p<0,05). Her iki diyet grubunda çalışma sonunda serum insülin düzeyleri ve insülin direnci anlamlı düzeyde azalmıştır (p<0,05). Akdeniz diyet grubunda çalışma sonunda serum toplam antioksidan kapasite, paraoksanaz-1 ve glutatyon peroksidaz düzeylerinin arttığı (p<0,05); düşük yağlı diyet grubunda ise değişmediği görülmüştür (p>0,05). Akdeniz diyet grubunda başlangıca göre glutatyon ve glutatyon peroksidaz düzeylerindeki artış miktarının düşük yağlı diyet grubundan daha fazla olduğu bulunmuştur (p<0,05). Her iki diyet grubunda çalışma sonunda malondialdehit düzeyleri anlamlı olarak azalmıştır (p<0,05). Akdeniz diyet grubundaki bireylerin çalışma sonunda C-Reaktif Protein (CRP) düzeylerinin azaldığı (p<0,05), düşük yağlı diyet grubunda ise anlamlı bir değişimin olmadığı belirlenmiştir (p>0,05). Çalışma sonunda her iki diyet grubunda serum leptin ve adiponektin düzeyleri anlamlı derecede azalmıştır (p<0,05). Sonuç olarak, Akdeniz diyetinin NAYKH olan obez adölesanlarda hepatik steatozu ve insülin direncini azalttığı, yüksek transaminaz düzeylerini iyileştirdiği, oksidatif stres ve inflamasyon üzerinde olumlu etkilerinin olduğu belirlenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Nonalkolik yağlı karaciğer hastalığı, Akdeniz diyeti, İnflamasyon, Oksidatif stres, Adölesan