Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Sanatta Yeterlik
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2011
Öğrenci: EMEL ERKAPLAN
Danışman: İBRAHİM KISAÇ
Özet:Bu çalışmanın amacı, Ankara İli müzelerinde tespit edilen tepeliklerin biçim, boyut, malzeme, teknik, renk, süsleme ve kompozisyon özelliklerinin belirlenmesi, teknik çizimlerinin yapılmasıdır. Ayrıca incelenen örneklerin bu özelliklerinden yararlanarak yeni takı tasarımlarının yapılması ve uygulanmasıdır. Çalışmanın evrenini, Ankara İlinde bulunan kadın baş süslemelerindeki tepelikler, örneklemini ise; Ankara İlinde bulunan Etnografya Müzesi'nde 86 adet, Prof. Ülker Muncuk Müzesi'nde 2 adet, Beypazarı- Kent Tarihi Müzesi'nde 14 adet ve Estergon Kalesi Türk Kültür Merkezi Etnografya Müzesi'nde 8 adet olmak üzere toplam 110 adet tepelik oluşturmaktadır. Tespit edilen tepeliklerin genel-detay fotoğrafları çekilerek hazırlanan bilgi formları doğrultusunda tepeliklerin biçim, boyut, malzeme, teknik, renk, süsleme ve kompozisyon özellikleri incelenmiştir. Düzenlenen bilgi formları, incelenen her bir ürün için kullanılmıştır. Elde edilen bilgiler tablolara aktarılarak frekans ve yüzdeleri ifade edilerek yorumlanmıştır. Ulaşılan sonuçlara göre, tepeliklerin kare ve daire biçimli oldukları, daha çok daire biçiminin tercih edildiği belirlenmiştir. Zemininde daha çok gümüş kakma tekniğinin kullanıldığı tepeliklerde, mine, savat ve delik işi tekniğinin az kullanıldığı, süslemede ise; sıvama mıhlamanın ağırlıklı olarak kullanıldığı, kazaz, telkari ve tel işi tekniğinin daha az tercih edildiği görülmüştür. İncelenen tepeliklerde en çok yeşil, kırmızı, kahverengi ve mavi renklerin kullanıldığı, pembe ve siyah rengin ise fazla tercih edilmediği tespit edilmiştir. Süslemesinde daha çok çiçek, nokta, altı köşeli yıldız (mühr-ü Süleyman) ve el motiflerinin kullanıldığı tepeliklerde, ağaç, başak, kare, sekiz köşeli yıldız ve insan motiflerinin daha az tercih edildiği görülmüştür. Merkezi kompozisyon özelliğindeki ürünlerin tamamına yakınının, merkezden başlayan kompozisyon özelliği taşıdığı belirlenmiştir. Bu kompozisyon özelliğinin kendi içersinde, merkezden başlayan ve kenardan başlayan kompozisyon özelliği olmak üzere iki tipte olduğu ve daha çok merkezden başlayan merkezi kompozisyon özelliğinin tercih edildiği tespit edilmiştir. Bilgi formlarında yer alan 30 adet tepeliğin teknik çizimleri yapılmıştır. Tepeliklerin belirlenen özellikleri doğrultusunda 10 adet takı tasarımı hazırlanmış ve bu tasarımlardan 3 adedinin uygulaması yapılmıştır.