Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğrenenlerin Dil Öğrenme Stratejilerini Kullanma Düzeyleri


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2015

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Emrah BOYLU

Danışman: MURAT ÖZBAY

Özet:

Bu çalışmanın amacı yabancı dil olarak Türkçe öğrenenlerin kullandıkları dil öğrenme stratejilerini belirlemek ve yaş, cinsiyet, anadili, eğitim durumu, kur düzeyi, Türkçe dışında bilinen yabancı dil sayısı, Türkçe öğrenme süresi, Türkçe öğrenilen kurum, Türkçe öğrenme yeri ile soy gibi değişkenlerle, kullanılan stratejiler arasındaki ilişkiyi incelemektir. Araştırmaya, 7'si YETKM ve 3'ü TÖMER olmak üzere toplam 10 ayrı dil merkezinde Türkçe öğrenen 395 öğrenci katılmıştır. Araştırmada, Oxford (1990) tarafından geliştirilen "Dil Öğrenme Stratejileri Envanteri" kullanılmıştır. Bu envanter, araştırmacı tarafından Türkçeye uyarlanmış ve yabancılara Türkçe öğretiminde kullanılmak üzere 594 öğrencinin katılımıyla geçerlik-güvenirlik çalışması yapılmıştır. Öğrencilerin kişisel bilgileri ise yine araştırmacı tarafından hazırlanan "Kişisel Bilgi Formu" ile toplanmıştır. Verilerin analizinde T-Testi, ANOVA ve Scheffe testlerinden den yararlanılmıştır. Araştırmaya katılan toplam 395 öğrencinin dil öğrenme stratejileri ölçeğinin altı boyutundan aldıkları puanların ortalama ve standart sapma değerlerine bakıldığında öğrencilerin ortalama puanlarının 3.22 ilâ 3.75 arasında değiştiği görülmektedir. Tüm kategorilerin ortalaması 2.40'ın üzerinde olduğundan çalışmaya katılan öğrenciler tarafından hiçbir dil öğrenme stratejisinin düşük oranda kullanılmadığı tespit edilmiştir. Stratejilerin kullanılma düzeyleri ise 3.75 ortalama ile üstbiliş stratejiler en fazla, 3.22 ortalama ile duyuşsal stratejilerin ise en az kullanılan stratejiler olduğu görülmüştür. Araştırmada erkek öğrencilerin genel olarak bayan öğrencilere göre daha fazla dil öğrenme stratejilerini kullandıkları gözlemlenmiştir. Farklı yaş gruplarındaki öğrencilerin dil stratejilerini kullanma durumları ise sadece bellek stratejilerinin kullanımında anlamlı bir farklılık gösterniştir. Öğrencilerin öğrenim durumları ile strateji kullanma durumları ve bildikleri yabancı dil sayısı arasında anlamlı bir farklılığa rastlanılamazken, Türkçeyi yurt dışında ve Türkiye'de öğrenme durumları arasında bilişsel ve sosyal stratejilerin kullanımında anlamlı bir farklılık saptanmıştır. Öğrencilerin ana dilleri ile dil öğrenme stratejilerini kullanma durumları arasında sadece bellek stratejilerinin kullanımında anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Türkçeyi öğrenme süreleriyle sosyal stratejileri kullanma durumları arasında da anlamlı bir farklılık gözlemlenmiştir. Araştırmaya katılan yabancı ve Türk soylu öğrencilerin strateji kullanma durumları arasında bellek ve telafi stratejilerini kullanma durumları arasında anlamlı bir farklılık tespit edilmiştir. Türkçeyi Türkiye'de ve yurt dışında öğrenenlerin kullandıkları dil öğrenme stratejilerine bakıldığında, TÖMER'lerde Türkçe öğrenenlerin lehine, bellek ve telafi stratejilerinin kullanımında anlamlı bir farklılığın olduğu saptanmıştır.