cisplatinin uterusta oluşturduğu gonadotoksik etkiye acetyl l-carnıtınin koruyucu etkisi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2012

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Sermin Şeyhan

Danışman: CANDAN ÖZOĞUL

Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu

Özet:

Kemoterapi uygulamalarında etkin olarak kullanılan Cisplatin, erişkin çağda görülen bir kaç tümörün ve nöroblastom, Wilms tümörü, hepatoblastom, beyin tümörleri, germ hücreli tümör, osteosarkom gibi pek çok çocukluk çağı tümörlerinin tedavisinde yer alır. Cisplatinin kanıtlanmış gonadotoksik etkisinin yanında, birçok sistem üzerine de yan etkilerinin varlığı çeşitli çalışmalarla gösterilmiştir. Nefrotoksisite, nöropati, ototoksisite ve gonadotoksisite Cisplatinin klinik açıdan önemli doz sınırlayıcı yan etkilerdir.10 Cisplatin, hücre içerisine girişinden sonra birçok sinyal ileti yolağını aktif hale gelir ve hücrede apoptozis, nekrozis, oksidatif stres, fibrogenez, inflamasyon, hipoksi ve mitokondriyal hasara yol açarak sitotoksik etki gösterir.Bu çalışmada, gonadotoksik etkisi bilinen cisplatin, uygulanması sonucunda uterus dokusunda meydana gelen değişimler belirlenmiş ve bu değişimleri önlemek amacıyla uygulanan Acetyl L-Carnitin in koruyucu etkisi araştırılmıştır. Bu amaçla, histomorfolojik analizler için hematoksilen-eosin (H&E) boyama, DNA fragmantasyonunu gözlemleyebilmek için TUNEL yöntemi ve apoptotik etkiler belirlemek için immünohistokimyasal olarak anti Caspase 3, 8 ve 9 antikorları,uygulandı. Çalışmada deney öncesi ve deney sonrası ratların ağırlık ortalamaları değerlendirildi. Cisplatin ve pretedavili grupların ikisinde de kilo kaybı gözlenmesine rağmen Cisplatin grubundaki kilo kaybının pretedavili gruba göre daha fazla olduğu görüldü. Histolojik incelemelerde Cisplatin grubunda endometrium epitelinde intraepitelial olarak ve subepitelial bağ dokusunda inflamatuar hücre infiltrasyonunun varlığı görülürken endometrial bezlerin lümeninde hücresel debrisler ve subepitelial bağ dokuda ödem gözlendi. Ayrıca uterus epitelinin morfolojik karakter değiştirerek skuamoz epitele dönüştüğü izlendi. Acetyl L-Carnitin+Cisplatin pretedavili grup Cisplatin grubu ile karşılaştırıldığında intraepitelial lenfositlerin endometriumda seyrek olarak yer aldığı endometrial bez lümenlerinde hücresel debrislerin hemen hiç gözlenmediği, subepitelial ödemin oluşmadığı belirlendi. Uterus epitelinde Cisplatin grubunda çok sayıda hücrede DNA fragmantasyonu görülürken; Acetyl L-Carnitin+Cisplatin pretedavili grupta bu sayının daha az olması, pretedavi uygulamasının DNA fragmantasyonunu önlediği şeklinde yorumlandı. Cisplatin uygulaması sonucu hangi apototik yolağın uyarıldığını tespit etmek amacıyla uygulanan caspase 8 ve 9 immünohistokimya sonuçları apoptozun ekstrensek ve intrensek olmak üzere her iki yolakla da tetiklendiğini göstermekteydi. Ancak caspase 8 ile tetiklenen ekstrensik yolakla apoptoza giden proapoptotik hücre sayılarının intrensik yolakla tetiklenen hücre sayılarından daha fazla olduğu belirlendi. Çalışma sonucunda, Acetyl L- Carnitin in profilaktik olarak uygulanması ile histomorfolojik ve apoptotik bulgularla ortaya konan cisplatinin uterus üzerindeki toksik etkisinin önlediği belirlendi.