Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2013
Öğrenci: SELÇUK GÜMÜŞTAŞ
Danışman: MUSTAFA KAVUTÇU
Özet:Antioksidan savunma ve reaktif oksijen türleri arasındaki dengesizlik, hücresel hasarlara ve atherosklerozise sebep olan oksidatif stres ile sonuçlanmaktadır. Enzimatik ve enzimatik olmayan antioksidanlar, hücreleri oksidatif strese karşı korumada ve oksidatif strese bağlı bozuklukların gelişimini engellemede önemli role sahiptirler. Bu çalışma, Ankara İl Sağlık Müdürlüğü ne bağlı Yenimahalle Şentepe 2 No lu Sağlık Ocağına sağlık problemleri sebebi ile gelen bireylerden oluşturulmuştur. Muayene ve laboratuvar tetkikleri sonrası hiperlipidemili yaş aralığı 51.4±12.7 olan {n:41 (21 kadın, 20 erkek)} çalışma grubu ile herhangi bir problemi olmayan yaş aralığı 46.8±10.6 olan sağlıklı {n:40 (20 kadın, 20 erkek)} kişi kontrol grubu olarak kabul edildi. Çalışma ve kontrol gruplarında HMG-CoA Redüktaz, paraoksanaz 1 (PON 1) ve glutatyon s-transferaz (GST) aktiviteleri ile lipid peroksidasyonu göstergesi olarak TBARS seviyeleri çalışıldı. Çalışma ve kontrol grupları demografik veriler ve cinsiyet açısından incelendiğinde; yaş, kilo,ve VKİ açısından istatistiksel olarak anlamlı bir farkın olmadığı, ancak boy açısından her iki grupta da anlamlı fark ( p<0.05) görülmektedir. Çalışma rutin biyokimya parametreleri açısından (anlamlı olanlar) incelendiğinde; çalışma grubuna ait total kolesterol (313.7±98.4mg/dL) kontrol grubuna göre (129.6±38.1mg/dL), LDL-C ve Trigliserit seviyeleri (sırası ile 181.2±36.3 ve 264.0±73.6 mg/dL), kontrol grubuna (sırası ile 64.1±30.2 ve113.4±42.5 mg/dL) göre anlamlı derecede yüksek olarak bulundu (p<0.05). Çalışma ve kontrol grupları enzim aktiviteleri açısından incelendiğinde; hem PON 1 (aril esteraz) hem de PON 1 (paroksanaz) aktiviteleri çalışma grubunda kontrol grubuna göre anlamlı derecede baskılanmış olarak bulundu, sırası ile p=0003 ve p= 0.001. Buna karşılık kolesterol biyosentezinde kontrol edici basamak olan HMG-CoA Redüktaz aktivitesinde kontrol grubuna göre anlamlı bir artış görülmektedir p=0.04. Antioksidan olarak etki eden enzimlerden GST aktivitesinde ise kontrol grubuna göre anlamlı derecede bir baskılanma görülmüştür p=0.0025. Lipid peroksidasyonu göstergesi olarak bilinen TBARS seviyelerinde ise anlamlı bir artış (p<0.05) görülmüştür. Yağ oranı yüksek diyetle beslenmenin hem karaciğer hem de serum lipid seviyelerinde de (kolesterol ve trigliserid) yükselmelere sebep olması yanı sıra, aynı zamanda HMG-CoA Red aktivitesi ve mRNA ekpresyonununda da artışlara sebep olamaktadır. Bu etkiler, Sp1 (specific protein 1 (Sp1) aracılıklı sterol regulatory element binding protein (SREBP)-2 aktivasyonunun yüksek yağ diyetine bağlı olarak HMG-CoA aktivasyonunu indüklemesi ve kolesterol biyosentezinde de artışa sebep olması seklinde açıklanmaktadır. Ayrıca kolesterol yüksekliğinin lipid peroksidasyonunu artırarak, antioksidan enzim aktivitelerini baskıladığı, buna bağlı olarak oksidatif stres artışı ve sonuç olarak membran ve hücre hasarlarının gelişmesine paralel olarak uzun vadede ateroskleroz gelişmektedir. Kilo kontrolü ve LDL kolesterol ün aşırı yükselmesini engellemek oksidatif strese maruziyeti azaltacağı gibi ateroskleroz gelişimini de engellemiş olur.