Ratlarda Fenitrotiyon'un akciğer dokusuna toksik etkisi ve gallik asitin koruyucu rolü

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2023

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Utku Umut TUNA

Danışman: Yusuf Kalender

Özet:

Fenitrotiyon, zirai mücadelede sıklıkla kullanılan organofosfat bir insektisittir. Gallik asit (GA, 3,4,5-trihidroksibenzoik asit), meşe, kestane gibi bazı sert ağaç bitki türlerinin yanı sıra çay, üzüm ve çilek gibi diğer bazı meyvelerde bulunan antioksidan, antienflamatuar, antikanser ve serbest radikal süpürücü aktivitelere sahip doğal polifenolik bir bileşiktir. Bu çalışmada fenitrotiyonun sebep olduğu akciğer toksisitesi üzerine gallik asitin koruyucu etkisi araştırılmıştır. Bu amaçla ratlar, kontrol grubu, gallik asit (50 mg/kg gün) muameleli grup, fenitrotiyon (32 mg/kg gün, 1/25 LD50) muameleli grup ve, fenitrotiyon (32 mg/kg gün) ve gallik asit(50 mg/kg gün) muameleli grup olmak üzere 4 gruba ayrıldı. 28 günlük deneylerin sonunda akciğer dokusunda malondialdehit (MDA) düzeyleri ve antioksidan enzim aktiviteleri [süperoksit dismutaz (SOD), katalaz (CAT), glutatyon peroksidaz (GPx), glutatyon-S-transferaz (GST)] kontrol grubu ile karşılaştırıldı. Kontrol grubu ile fenitrotiyon muameleli gruplar MDA seviyesi bakımından karşılaştırıldığında istatistiksel olarak anlamlı bir artış gözlenirken, SOD, CAT, GPx ve GST enzim aktivitelerinde istatistiksel olarak bir azalma gözlendi. Fenitrotiyon ve gallik asitin birlikte uygulandığı grup, fenitrotiyon muameleli grupla karşılaştırıldığında MDA seviyesinde istatistiksel olarak bir azalma gözlenirken, SOD, CAT, GPx ve GST enzim aktivitelerinde de istatistiksel olarak bir artış gözlendi. Histopatolojik çalışmalarımız da biyokimyasal çalışmalarımızı desteklemiştir. Fenitrotiyon muameleli ratların akciğerinde interalveolar septumda kalınlaşmalar ve alveolar keselerde daralmalar gözlenirken fenitrotiyon ve gallik asit muameleli ratlarda bu etkilerin azaldığı gözlenmiştir.

Anahtar Kelimeler : Fenitrotiyon, gallik asit, histopatoloji, oksidatif stres, antioksidan enzimler