Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, HEMŞİRELİK ANABİLİM DALI, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Sıdıka PELİT AKSU
Danışman: Ayten Şentürk Erenel
Özet:
Bu çalışma, perimenopozal dönemdeki kadınlarda sağlık eğitimi ve progresif kas gevşeme egzersizinin (PKGE) vazomotor semptomlara ve uyku sorunlarına etkisinin belirlenmesi amacıyla yapılan, tek merkezli, ön test - son test randomize kontrollü, faktöriyel grup deneysel bir çalışmadır. Araştırma bir aile sağlığı merkezinde yürütülmüştür. Araştırma için gerekli kurum izni ve etik kurul onayı alınmıştır. Örneklemi 30’u PKGE+ Sağlık eğitimi grubu, 30’u PKGE grubu, 30’u kontrol grubunda olmak üzere toplam 90 kadın oluşturmuştur. Bu çalışmada iki farkli müdahalenin etkinliği karşılaştırılmıştır. PKGE+ Sağlık eğitimi grubundaki kadınlara vazomotor semptomlara ve uyku hijyenine yönelik sağlık eğitimiyle birlikte PKGE uygulanmıştır. PKGE grubundaki kadınlara sadece PKGE uygulanmıştır. Kontrol grubundaki kadınlara ise girişim uygulanmamıştır. Araştırma süreci 9 haftadır. Veriler, kişisel bilgi formu, Vazomotor Senptomlara yönelik Visual Analog Skala (VAS), Kadın Sağlığı İnisiyatifi Uykusuzluk Ölçeği (KSİUÖ), vazomotor semptom günlüğü, progresif kas gevşeme egzersizi takip çizelgesi ve sağlık eğitimini uygulama takip çizelgesi aracılığı ile toplanmıştır. Verilerin analizinde ANOVA test; Repeated Measures test, Kruskal-Wallis H test, Friedman test ve χ2 test istatistikleri kullanılmıştır. Bu çalışmada, günlük sıcak basması sıklığı ortalamalarının 3. değerlendirmede PKGE+ Sağlık eğitimi grubunda ve PKGE grubunda kontrol grubuna göre anlamlı olarak azaldığı saptanmıştır (p<0,05). Yapılan istatistiksel analizde, 2. ve 3. değerlendirmede günlük gece terlemesi sıklığı, günlük sıcak basması şiddet skoru, günlük gece terlemesi şiddet skoru, günlük sıcak basması VAS skoru, günlük gece terlemesi VAS skoru ve KSİUÖ skoru ortalamalarının PKGE+ Sağlık eğitimi grubunda ve PKGE grubunda kontrol grubuna göre anlamlı olarak azaldığı saptanmıştır (p<0,05). 2. değerlendirmenin sonunda terleme VAS skoru ortalamalarının PKGE+ Sağlık eğitimi grubunda anlamlı olarak azaldığı, 3. değerlendirmenin sonunda ise PKGE+ Sağlık eğitimi grubunda ve PKGE grubunda kontrol grubuna göre anlamlı olarak azaldığı saptanmıştır (p<0,05). Çalışma sonucunda, perimenopozal dönemdeki kadınlarda ortaya çıkan vazomotor semptomlar ve uyku sorunlarının azaltılmasında hem vazomotor semptomlara ve uyku hijyenine yönelik sağlık eğitimiyle birlikte PKGE uygulamasının (PKGE+Sağlık eğitimi grubu) hem de sadece PKGE uygulamasının (PKGE grubu) etkili bir yöntem olduğu saptanmıştır. Ayrıca, PKGE+Sağlık eğitimi grubunun tüm ölçüm sonuçlarında PKGE grubuna göre daha yüksek etki büyüklüğüne sahip olduğu saptanmıştır.
Anahtar Kelimeler
Vazomotor semptomlar, Uyku sorunları, Sağlık eğitimi, Progresif kas gevşeme egzersizi