Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Tıpta Uzmanlık
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Dr. DAMLA GÜL FINDIK
Danışman: Gülnur Take Kaplanoğlu
Özet:
Follikülogenez overde meydana gelen, çeşitli büyüme faktörlerinin ve sinyal moleküllerinin yer aldığı kompleks bir süreçtir. Ovulasyonun kontrolünde rol oynayan hormonlardan biri progesterondur. Son çalışmalar, progesteronun ovulasyonu ve primer follikül gelişimini uyardığını göstermektedir. Yüksek progesteron konsantrasyonu ovulasyonu ve sekonder follikül gelişimini baskılar. Bu bilgiler ışığında, progesteron reseptör modülatörü olarak Ulipristal asetatın (UPA) follikülogenezde rolü olduğu sonucuna varılabilir. UPA'nın follikülogenez üzerindeki etkisi ile ilgili sınırlı sayıda çalışma bulunmaktadır. Vitamin D3 (VitD3), folliküler gelişim de dahil olmak üzere over fonksiyonlarında önemli bir rol oynadığı gösterilen başka bir faktördür. VitD3 suplementasyonu preantral follikül sağkalımını, antral follikül büyümesini ve sağkalımı arttırır. VitD3'ün overde progesteron ve östradiol sentezini uyararak steroidogenezi de düzenlediği gösterilmiştir. Folliküler gelişim mekanizmalarının araştırılması, dişi reprodüktif yaşama ilişkin daha kapsamlı veri elde edilmesine ve reprodüktif yaşlanmaya karşı yeni terapötik yaklaşımların gelişmesine olanak sağlayacaktır. Bu açıdan uterin fibroid tedavisinde antifibroid etkiler için son yıllarda birlikte kullanımı artan UPA ve VitD3'ün follikülogenezdeki etki mekanizmasının anlaşılması önemlidir. Çalışmamızda UPA ve VitD3'ün follikülogenez üzerine etkilerini rat
54
modelinde kullanılan histokimyasal yöntemlerle araştırdık. Çalışmada 47 dişi Wistar-albino rat rastgele yedi gruba ayrıldı: kontrol grubu, 3 hafta oral VitD3 (1000 IU/kg/gün) uygulama grubu, 5 hafta oral UPA (3 mg/kg/gün) uygulama grubu, her 2 günde bir 5 hafta oral DES (1,35 mg/kg/gün) ve IM progesteron (1mg/kg) uygulama grubu, DES ve progesteron uygulaması sonrası 3 hafta oral VitD3 (1000 IU/kg/gün) tedavi grubu, 5 hafta oral UPA (3 mg/kg/gün) tedavi grubu, VitD3+UPA tedavi grubu. UPA grubunda normal evredeki folliküller atretik hale geldi ve hemorajik kistik yapıları gözlemlendi. Yüksek östrojen-progesteron uygulama grubunda antral folliküllerin granüloza hücre katmanlarının polikistik over sendromu gibi göreceli olarak ince olduğu belirlendi. UPA ve VitD3 + UPA tedavi gruplarında da duvarları incelmiş dev folliküller görüldü. Yüksek östrojen-progesteron uygulanan grupta, östrojenin neden olduğu LH pikindeki artış ve ovulasyon nedeniyle birçok korpus luteum tespit edilmiştir. Progesteronun negatif inhibisyonu nedeniyle henüz olgunlaşmadan önce korpus luteum dejenerasyonu da gözlemlendi. Korpus luteumun yapısı VitD3 tedavi grubunda normaldi. UPA’nın progesteron negatif feedback mekanizmasını engellediğini ve UPA tedavi grubunda korpus luteumların büyüdüğünü gösterdik. UPA ve VitD3 aşırı vasküler dilatasyon ve konjesyona neden olmuştur. Sonuç olarak, yüksek östrojen-progesteron durumunda follikülogenez açısından en iyi sonuçları VitD3 ve VitD3+UPA tedavi gruplarının verdiği gözlemlendi.
Anahtar Kelimeler: Follikülogenezis, Progesteron, Ulipristal asetat, Vitamin D