Yenilenebilir kaynaklı üretim santrallerinin elektrik piyasası üzerindeki etkileri ve sürdürülebilir destek mekanizmaları için enerji modeli geliştirilmesi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2018

Öğrenci: MUHAMMED MUSTAFA İZGEÇ

Danışman: ADNAN SÖZEN

Özet:

Yenilenebilir enerji kullanan santraller için uygulanan destekleme mekanizmaları, farklı coğrafyalarda farklı piyasa parametrelerine göre birçok defa başarısızlığa uğramıştır. Türkiye'de uygulanmakta olan sistemin kendine özgü sorunları bulunmaktadır. Çalışmada destekleme mekanizmasının oluşturduğu sorunlar farklı düzlemlerde tanımlanmış ve verimlilik ve kapasite kriterlerini kullanan ve saatlik uzlaştırma tabanlı yeni bir model önerisi yapılmıştır. 2012-2017 yılları arasındaki üretim ve maliyet verileri kullanılarak yapılan senaryo çalışmalarında toplam maliyeti azaltan ve desteklemeye katılan santrallerin kazançlarını artıran çözüm kümeleri tanımlanmıştır. Teşvik mekanizmaları genellikle gelişmekte olan bir sektörün ilk yapılanma döneminde yer alan desteklerdir. Türkiye'de uygulanan yenilenebilir enerji teşvik rakamlarının cazibesi nedeniyle kısa sürede büyük bir kapasite yatırıma ve işletmeye dönüşmüştür. Diğer taraftan işletmeye giren yeni kapasitenin beklenenden büyük oluşu ve teşvikin döviz cinsinden kurgulanmış olması, piyasa işletmesinde sıkıntılara yol açmıştır. Bu olumsuz etkilerin bir kısmı yapılacak modellemeler ile önceden tahmin edilebilse dahi, işleyişte ortaya çıkan problemler, teşvik mekanizmalarının sürdürülebilirliğini azaltmaktadır. Bu çalışmanın konusu, yenilenebilir enerji kaynakları destekleme mekanizmasının piyasa üzerine getirdiği yükün analizi yoluyla daha sürdürülebilir bir model geliştirmektir. Amaç fonksiyonu olarak toplam maliyeti düşüren santrallerin desteklenme miktarını artıran bir formül tanımlanmıştır. Sonrasında 5 li setler halinde 5 grup fiyattan oluşan 25 senaryo düşünülmüştür. Senaryoların hepsinde 280 ve 300 TL lik teşvik miktarları sürdürülebilir bulunurken 220 TL teşvik fiyatı bütün senaryolarda sürdürülemez çıkmıştır.