İlk ve ortaöğretim kurumlarında okutulmakta olan Almanca ders kitaplarının kültürlerarası yaklaşım bağlamında incelenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2010

Öğrenci: MUHAMMET KOÇAK

Danışman: ALTAN ALPEREN

Özet:

Bu çalışmada Milli Eğitim Bakanlığı Tebliğler Dergisi uyarınca 20092010 eğitim-öğretim yılında Almancanın öğretilmesine yönelik olarak ilköğretim birinci kademede okutulmakta olan -Hallo, Kinder!,, ilköğretim ikinci kademede okutulmakta olan -Lern Mit Uns 1, ve ortaöğretim düzeyinde okutulmakta olan -Deutsch ist Spitze, adlı ders kitapları kültürlerarası yaklaşım bağlamında incelenmiştir. Araştırmanın birinci bölümünde çalışmanın amacı ve önemi gibi konular ele alındıktan sonra dil ve kültür kavramları çeşitli bakış açılarıyla tanıtılmıştır. Söz konusu kavramların izahında çeşitli bilim adamlarının görüşlerinden de yararlanılmıştır. Yabancı dil öğretiminde kültürel ifadelerin aktarımının gerekliliği ve kültürü dışlayan bir yabancı dil öğretiminin tam olarak başarılı sayılamayacağı hipotezi ileri sürülmüştür. Bu nedenle yabancı dilin öneminin yanı sıra yabancı dil öğretiminde kültürel ifadelerin aktarımının gerekliliği, kültürel öğelerden bihaber olarak öğrenilen yabancı dil neticesinde kültürel karşılaşmalar esnasında doğabilecek sorunlar tartışılmıştır. Çalışmanın ana konusunu oluşturan kültürlerarası yaklaşım kavramı çeşitli dilbilimcilerin görüşlerinden faydalanılarak tanıtılmıştır. Araştırmanın teorik bölümü bu şekilde oluşturulduktan sonra ampirik bölümde betimlemeli ve karşılaştırmalı yöntemle yukarıda adları verilen Almanca ders kitapları ele alınmıştır. Söz konusu kitaplar üniteler düzeyinde taranmış ve kitapların ne tür kültürel aktivitelere yer verdiği örneklerle belirlenmiştir. 2001 yılında Avrupa Konseyi tarafından yayınlanan Diller İçin Ortak Başvuru Metni ve bazı bilim adamları tarafından ortaya konan yabancı dil kitaplarında aktarılması gereken kültürel konular kontrol listesi olarak kabul edilmiş ve adı geçen kitapların bu listede yer alan kültürel ifadelere yer verip vermediği tespit edilmiştir. Bunun yanı sıra modern dil öğretim yöntemlerinin öngördüğü yabancı dil öğretiminde dört temel beceri ve dilbilgisi ile ilgili etkinlikler de yine söz konusu başvuru metni çerçevesinde incelenmiş ve bulgular ortaya konmuştur. İncelenen her üç kitabın da kültürlerarası yaklaşımın öngördüğü ifadelere kısmen yer verdiği, istenilen bazı ifadeleri kullandığı, bazı ifadelerin ise göz ardı edildiği tespit edilmiştir. Çalışmanın sonuç kısmında elde edilen bulgular değerlendirilmiş, önerilerde bulunulmuş ve Almanca öğretiminde kullanılmakta olan uluslararası düzeydeki ders kitaplarından derlenen bazı kültürel sembol ve aktivite örnekleri, Türkiye'de yabancı dil Almanca ders kitaplarının hazırlanmasında dikkate alınması önerisiyle aktarılmıştır.