Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Tıpta Uzmanlık
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Tıbbi Farmakoloji Anabilim Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Dr. Demet Döndü KASIM
Danışman: Hakkı Zafer Güney
Özet:
Onkoloji Hastalarında İlaç Etkileşimlerinin İncelenmesi
Kanser hastaları, kemoterapi ilaçlarının yanında birçok farklı ilaç
kullanmaktadırlar; bu durum morbidite ve mortalite artışına yol açan ilaç-ilaç
etkileşimlerine yol açmaktadır (2,3). İlaç-ilaç etkileşimi çalışmalarından ikisinde
kemoterapi tedavisi alan tüm hastaların %27-58'inde en az bir ilaç-ilaç etkileşimi
olduğu sonucuna varılmıştır (3,5) Bu tezde ilaç etkileşimiyle ilgili dünya genelinde
ve ülkemizde yapılan çalışmalardan yola çıkılarak, onkoloji hastalarında ilaç-ilaç
etkileşimi irdelenecek, ülkemiz adına yapılacak çalışmalara katkı sağlanacak ve
ilaç-ilaç etkileşimi konusunda farkındalık yaratacaktır.
Medikal Onkoloji Bilim dalında kanser tedavisi alan 250 hastanın dosyaları
retrospektif olarak ilaç etkileşimi açısından Medscape ve Drugs.com online veri
tabanları ile incelenmiştir. Hastaların %55,6’ i erkek, %44,4’ü kadın hastalardan
oluşmaktadır. İlaç etkileşimleri görülen hasta sayısı Medscape ve Drugs.com’a göre
sırasıyla; 223 (%85,2);238 (%95,2)dir. Bu etkileşimlerde major etkileşim görülen
hasta sayısı ve oranı Medscape ve Drugs.com’a göre sırasıyla 28 (%11,2), 67
(%26,8)’dır. Toplam, 99 adet ilaç çifti QT aralığını uzatmaktadır. Medscape’e göre;
52 (%20,8) hastada 77 adet, Drugs.com’da ise 136 (%54,4) hastada toplam 298 adet
QT mesafesini uzatan ilaç etkileşim çifti görülmüştür. Kemoterapötikler (Sisplatin,
doksorubisin), granisetron, tramadol ve antidepresanlar (essitalopram, sitalopram)
en çok major etkileşime sık yol açan ilaçlardır. Granisetron, oksaliplatin,
doksorubisin, Omeprazol, lansoprazol,famotidin, essitalopram, sitalopram,
foromoterol, albuterol, hidroklorotiyazid, furosemid, indapamid, alfuzosin,
61
nebivolol ve tramadol QT mesafesini uzatan ilaçlardan sık görülenlerdir. Bu ilaçlar
yazılırken ilaç etkileşimi açısından dikkatle incelenmelidir.
Çalışmamızın retrospektif olması, çalışmanın önemli kısıtlılıklarından
biridir. Prospektif, çok merkezli, tedaviye müdahale edilebilen, hasta takibi
yapılabilen ve daha geniş hasta popülasyonuna ulaşılarak tasarlanacak bir çalışma
için ön çalışma niteliğinde olmuştur.
Anahtar Kelimeler: Onkoloji, İlaç Etkileşimi, QT