Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Tıpta Uzmanlık
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2012
Öğrenci: ASLI FİLİZ
Danışman: HAYRUNNİSA BOLAY BELEN
Özet:Migren patofizyolojisinde önemli bir rolü olan yayılan kortikal depresyonun (CSD), trigeminal nükleus kaudalisi (TNC) aktive ettiği ve dura materde nörojenik inflamasyonu tetiklediği gösterilmiştir. Ancak CSD nin uyanık hayvanda yaptığı davranış değişiklikleri bilinmemektedir. Bu çalışmada uyanık serbest dolaşan sıçanlarda CSD nin ağrı ve anksiyete davranışına etkileri ayrıntılı değerlendirilerek ve bazı subkortikal beyin yapıları üzerindeki etkileri ile karşılaştırılmıştır. Ayrıca santral ağrı mekanizmalarını anlamak için trigeminovasküler sistemi inhibe eden CGRP reseptör antagonistinin CSD sonrası ortaya çıkan davranışsal, subkortikal ve kortikal aktivasyondaki rolü araştırılmıştır. Uyanık sıçanda CSD topikal KCl uygulanarak oluşturuldu, bazal ağrı eşik değerleri soğuk ve mekanik uyarı verilerek değerlendirildi. Sıçanlara CSD öncesi intraperitoneal olarak SF, CGRP reseptör antagonisti 30 mg veya CGRP reseptör antagonisti 100 mg verildi. CSD indüklendikten sonra sıçanların spontan davranışları ve ultrasonik çıkardıkları sesler kaydedildi; yükseltilmiş artı labirent testi kullanılarak anksiyete değerlendirildi ve mekanik ve soğuk allodini testleri uygulandı. Daha sonra alınan beyin kesitlerinde beyin sapı, subkortikal yapılar ve korteks c-fos immünohistokimyası ile değerlendirildi. Sıçanlarda, CSD sonrası donma, temizlenme, kafa ve vücut silkinmesi, kafa kaşıma, yeme, içme, esneme ve gerinme, uyku, maksimum hız, dönme hareketi, sedasyon ve lokomotor aktivite gözlemlendi. CGRP reseptör antagonisti verilen grupta serum fizyolojik verilen gruba göre daha kısa süreli donma, kafa ve vücut temizleme, kafa kaşıma, uyku ve daha az sayıda kafa ve vücut silkinmesi davranışları gözlemlendi (p<0,05). Ayrıca CGRP reseptör antagonisti verilen grupta ilaç dozuna bağlı olarak sedasyon/apati hali ve bununla ilişkili maksimum hızda azalma ve esneme ve gerinme sayısında artma tespit edildi (p<0,05). Yine bu gruplarda mekanik ve soğuk allodini eşik değerlerinin arttığı görüldü (p<0,05). Yükseltilmiş artı labirent testinde CGRP reseptör antagonisti verilen grupta doza bağlı olarak anksiyete değerleri istatistiksel olarak anlamlı çıkmamakla birlikte kontrol grubuna göre yüksek bulundu (p>0,05). Fakat bu durumun doza bağımlı ilaç yan etkisi olarak gözlenen sedasyona bağlı olabileceği düşünüldü. İmmunuhistokimyasal incelemelerde CGRP reseptör antagonisti verilen grupta doza bağlı olarak TNC de c-fos hücre sayısında anlamlı oranda azalma tespit edildi. Tüm gruplarda subkortikal yapılar incelendiğinde ağrı ile ilişkili singulat ve insular korteks, amigdala ve talamusta CSD ile aynı taraflı c-fos pozitif hücreleri tespit edildi. Talamusun retiküler çekirdeğinde (TRN) CGRP reseptör antagonisti 30 mg/kg verilen grupta anlamlı oranda azalma tespit edildi (p<0,05). Talamusun diğer çekirdeklerinde gruplar arasında anlamlı bir fark bulunmadı. Ağrı algısıyla ilgisi olduğunu düşündüren bulgu CGRP reseptör antagonisti 30 mg/kg grubunda TNC de azalma ve ile beraber TRN de azalma olmasıydı. Bu da talamusun retiküler çekirdeğinin ağrı ile ilişkili olabileceğini düşündürdü. Sonuç olarak, KCl ile indüklenen CSD belirgin ağrı ve anksiyete davranışına yol açmakta ve CGRP reseptör antagonistleri doza bağlı olarak ağrı ile ilişkili etkileri belirgin azaltmaktadır. Bu çalışmada ayrıca daha önce bilinmeyen talamusun retiküler çekirdeğinin migren patofizyolojisinde rolü olabileceğini ilk kez ortaya koymaktadır. Tüm bu bulgular ışığında CSD nin indüklediği başağrısında CGRP reseptör antagonistinin ağrı üzerinde etkili olduğu söylenebilmekte ve talamusun başağrısındaki rolünü aydınlatmak için ileri elektrofizyolojik çalışmalara gerek duyulmaktadır.