Bilim Tarihi Temelli Laboratuvar Öğretiminin Sınıf Öğretmeni Adaylarının Fen Bilimleri Dersi Beceri ve Duyuş Öğrenme Alanlarına Etkisi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2016

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Hakkı İlker Koştur

Danışman: MUSTAFA SARIKAYA

Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu

Özet:

Bu araştırmanın amacı, bilim tarihi etkinlikleri aracılığıyla bilimsel süreç becerileri öğretimi yapılan grup (deney grubu) ile deneylerle bilimsel süreç becerileri öğretimi yapılan gruptaki (kontrol grubu) sınıf eğitimi öğretmen adaylarının beceri, tutum, özyeterlik ve mantıksal düşünme puanları arasında fark olup olmadığının araştırılması ve öğretim süreciyle ilgili olarak katılımcıların fen bilimleri programında bulunan bilgi, beceri ve fen-teknoloji-toplum-çevre öğrenme alanlarıyla ilgili görüşlerinin incelenmesidir. Araştırmanın çalışma grubunu bir vakıf üniversitesinin eğitim fakültesi sınıf öğretmenliği anabilim dalında öğrenim gören ve 2014-2015 öğretim yılının bahar döneminde Fen Laboratuvarı II dersinin iki şubesine rastgele atanan 44 ikinci sınıf öğrencisi oluşturmaktadır. Öntest-sontest kontrol gruplu desen kullanılan bu araştırma, katılımcılar deney ve kontrol gruplarına rastgele atandığından dolayı deneysel bir araştırmadır. Araştırmada iki aylık süre boyunca yapılan uygulamada deney grubundaki öğrenciler bilim tarihi etkinlikleriyle, kontrol grubundaki öğrenciler ise deneylerle bilimsel süreç becerileri öğrenimi görmüşlerdir. Öğretim süreci boyunca kullanılan etkinlik ve deneyler ile araştırmacı tarafından hazırlanan bilimsel süreç becerilerini geliştirmeye yönelik tartışma soruları araştırma içinde sunulmuştur. Araştırma için belirlenen hipotezleri test etmek için gereken nicel veriler dört veri toplama aracı ile elde edilmiştir. Araştırmada kullanılan veri toplama araçları: a) Bilimsel Süreç Becerileri Testi (BSBT), b) Fen Öğretimine Yönelik Tutum Ölçeği (FÖYT), c) Fen Bilgisi Öğretimine Yönelik İnançlar Ölçeği (FÖZİ), d) Mantıksal Düşünme Yeteneği Testi'dir (MDYT). Araştırmada fen bilimleri programı ile ilgili yorum yapabilmek için programı oluşturan dört öğrenme alanı göz önünde bulundurularak BSBT ve MDYT testlerinin beceri; FÖYT ve FÖZİ ölçeklerinin duyuş; bilim tarihi etkinliklerinin ise FTTÇ (fen-teknoloji-toplum-çevre) öğrenme alanlarını temsil ettiği kabul edilmiştir. Araştırmanın hipotezlerinin test edilebilmesi amacıyla ilişkili örneklemler için t-Test ve ilişkisiz örneklemler için t-Test analizleri yapılmıştır. Sonuçların değerlendirilmesi esnasında anlamlılık düzeyi .05 olarak belirlenmiştir. Yapılan analizler sonucu bu araştırmada bilim tarihi etkinlikleri ile yürütülen laboratuvar modelinin, deneylerle yürütülen laboratuvar modeline göre öğrencilerin beceri ve duyuş öğrenme alanlarına anlamlı katkı sağladığı görülmüştür. Nicel analizlerden elde edilen bu bulgular, araştırmacı tarafından derlenen ve öğretim süreci boyunca her iki gruptan da elde edilen sınıf içi gözlemler, grup içi ve gruplar arası tartışmalar ve araştırmacının tuttuğu saha notları ile desteklenmiştir. Sonuç bölümünde fen bilimleri programının daha etkili yürütülebilmesi için araştırmanın bulgularından yola çıkılarak öneriler sunulmuştur.