Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik Anabilim Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ALİ AY
Danışman: Hülya Bulut
Özet:
Bu çalışma stomalı bireylerde görülen peristomal cilt komplikasyonlarının önlenmesinde
Öz Bakım Eksikliği Hemşirelik Teorisi(ÖBEHT)’ne göre verilen eğitimin etkinliğinin
değerlendirilmesi amacıyla yarı deneysel olarak yapılmıştır. Araştırma Mart-Aralık 2018
tarihleri arasında Gazi Üniversitesi Sağlık Araştırma ve Uygulama Merkezi Genel Cerrahi
Kliniği ve Stomaterapi Ünitesi’nde yürütülmüştür. Çalışmanın örneklemini yeni stoma
açılan ve dahil edilme kriterlerini karşılayan 45 hasta oluşturmuştur. Çalışma kapsamında
hastalar deney(n=24) ve kontrol(n=21) grubu olarak ikiye ayrılmıştır. Çalışmada,
“Hastalara İlişkin Tanıtıcı Özellikler Formu”, “Öz Bakım Gücü Ölçeği(ÖBGÖ)”, “Stoma
Yaşam Kalitesi Ölçeği(SYKÖ)”, “Peristomal Cilt Kompliasyonları Yönetimi Eğitim
Kitapçığı”, “Hasta Sonuçları Değerlendirme Formu” ve “Eğitim Kitapçığına Yönelik Hasta
Görüşleri Anketi” kullanılmıştır. Hasta izlemi ÖBEHT’nde yer alan parametreler baz
alınarak yürütülmüştür. Hastaların %53.3’ü erkek ve %44.4’ü emeklidir. Hastaların
%73.3’üne kanser nedeniyle stoma açıldığı, %86,7’sinin ameliyatının planlı yapıldığı,
%73.3’ünün ameliyattan önce stoma bölgesinin işaretlendiği, %71.1’ne geçici stoma
açıldığı ve %53.3’üne ileostomi açıldığı saptanmıştır. Deney grubunun %54.2’sinde,
kontrol grubunun %95.2’sinde komplikasyon geliştiği ve bu durumun istatistiksel olarak
anlamlı olduğu belirlenmiştir(p<0.05).Hastalarda en çok irritan kontakt dermatit(%71.42)
ve hiperplazi(%22.68) geliştiği belirlenmiştir. Deney grubunda komplikasyon iyileşme
süreleri ortalama 21±12.95 gün iken, kontrol grubunda 44.65±23.56 gün olduğu ve iki grup
arasında anlamlı bir fark olduğu saptanmıştır(p<0.05). Ayrıca deney grubunun stoma
bakımına kontrol grubuna göre daha çok katıldığı belirlenmiştir(p<0.05). ÖBGÖ puan
ortalamalarının eğitim sonunda arttığı ancak anlamlı bir fark bulunmadığı, bunun yanında
SYKÖ İş/Sosyal Yaşam ve Cinsellik/Beden İmajı alt boyutları puanlarında anlamlı bir artış
olduğu belirlenmiştir(p<0.05). Çalışma sonucunda ÖBEHT’ ne göre yapılan izlemlerin ve
verilen eğitim-danışmanlık hizmetinin peristomal cilt komplikasyonlarının ve gelişen cilt
komplikasyonlarının iyileşme sürelerinin azaltılmasında ve stomalı hastaların öz bakıma
katılımlarını arttırmada etkili olduğu bulunmuştur.
Anahtar Kelimeler : Peristomal cilt komplikasyonları, Özbakım eksikliği hemşirelik teorisi,
Hasta eğitimi