Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: İngilizce
Öğrenci: NİHAN ERDEMİR
Danışman: Hacer Hande Uysal Gürdal
Özet:
Akademik amaçlar için İngilizce bağlamında yazılı akademik türlerin analizi son zamanlarda oldukça ilgi çekmektedir. Araştırma makalesi türü akademik bilginin paylaşımında temel yollardan biri olduğundan retorik yapı ve eğilimleri anlamak ana dili İngilizce olan ve olmayan araştırmacılar için büyük önem taşımaktadır. Çeşitli disiplinlerde yapılan birçok sayıda retorik eylem analizi çalışmalarına rağmen eğitim bilimleri alanında yapılan araştırmalar sınırlıdır ve halen daha diğer bölümlere göre bulgular bölümünde nispeten daha az çalışma bulunmaktadır. Bu yüzden bu çalışma eğitim bilimleri alanında basılmış anadil İngilizce, ikinci dil İngilizce ve birinci dil Türkçe araştırma makalelerinin bulgular bölümünün retorik yapısını incelemeyi, iletişimsel eylemleri ve adımları belirlemeyi, sıklık, dizilim, örüntüleme ve döngü açısından metin yapısında benzerlik ve farklılıkları incelemeyi ve son olarak yeni bir model önermeyi amaçlamaktadır. İlk olarak, pilot çalışmada Cotos ve ark.’ nın (2015) modeli benimsenerek 36 araştırma makalesiyle oluşturulan karşılaştırılabilir derlemdeki eylem ve adımları belirlemek için Swales’in (1990) tür analizi yaklaşımına dayanan ‘eylem analizi’ yapılmıştır. Pilot çalışmanın bulguları göz önünde bulundurularak retorik model Cotos ve ark.’nın (2015) ve Morena ve Swales’in (2018) modelleri benimsenerek eğitim bilimleri alanına uyarlanmıştır. Daha sonra, ana çalışmada bu yeni model esas alınarak retorik eylem ve adımları belirlemek ve ana dili İngilizce olan yazarlardan tarafından anadil İngilizce ve anadil İngilizce olmayan araştırmacılar tarafından ikinci dil İngilizce ve birinci dil Türkçe dillerinde yazılmış araştırma makalelerinin yapısındaki benzerlik ve farklılıkları incelemek amacıyla 120 araştırma makalesiyle ‘eylem analizi’ yapılmıştır. Ayrıca, üç farklı derlemde bulunan retorik işlevlerin benzerlik ve farklılıklarını araştırmak için Nvivo 12.0
x
programıyla sıklık analizi yapılmıştır. Shapiro-Wilk normallik testinin sonucuna göre SPSS 21.0 programıyla parametrik olmayan Kruskall-Wallis H testi uygulanmış ve istatiksel anlamlılığı belirlemek için p düzeyi hesaplanmıştır. Puanlayıcılar arası güvenilirlik Cohen’s kappa (k) istatistiği ile belirlenmiştir. Önceki modellerden farklı olarak bu çalışmanın sonuçları bulgular ve tartışma bölümlerini doğasını oluşturan karakteristik özellikleri anlamamıza katkıda bulunmaktadır. İlk olarak, tartışma bölümlerine kıyasla bulgular bölümünde sonuçları raporlama ve yorumlama eylemine (E3) ek olarak izlenen yöntemin anlatılması eyleminin de (E2) esas eylemlerden biri olduğu anlaşılmaktadır. İkinci olarak, daha çok tartışma bölümlerinin doğasıyla tanımlanan araştırmayı tartışma eyleminin (E4) bulgular bölümünde daha az sıklıkla kullanıldığı görülmüştür. Ayrıca eylemlerin kullanım sıklığı ve dizilimi açısından bulgular anadil İngilizce olan makalelerin ikinci dil İngilizce ve anadil Türkçe olan makalelere göre retorik olarak daha karmaşık ve ayrıntılı metin yapıları kullandığını göstermektedir. Aynı zamanda anadil İngilizce olan yazarların çok çeşitli eylemleri yüksek düzeyde kullanabilme becerisine sahip olduğunu göstermektedir. Eylemlerin kullanım sıklığı ve dizilimine benzer bir şekilde, eylem örüntülemesinde de Türk araştırmacıların yazdığı ikinci dil İngilizce ve anadil Türkçe olan araştırma makaleleri arasında benzerlikler görülmektedir ve Türk araştırmacıların benzer retorik eğilimleri sahip oldukları ortak dil ve kültür geçmişiyle yorumlanmaktadır. Bir diğer taraftan anadil Türkçe olan yazarlara kıyasla, ikinci dil İngilizcede yazan Türk yazarlar ve anadil İngilizcede yazan yazarların arasında da benzer eğilimlerin olduğu görülmektedir. Bu durum akademik türlerde “melezleme” (Sheldon, 2019) ve “kültürlerarası öbürtürellik” (Mauranen, Perez-Llantada & Swales, 2010) kavramlarını doğurarak ikinci dil yazarlarının retorik yapıları ve akademik yazı eğilimlerini ikinci dilden aktarmaya eğilimli olduklarını göstermektedir. Bu çalışmanın bulgularının, farklı dil ve kültür geçmişine sahip ve akademik yazmada yeterli derecede uzman olmayan yazarlara araştırma makaleleri bulgular bölümünün yapısıyla ilgili İngilizce’de kabul edilen uygulamalar hakkında fikir vermesi, dilsel ve kültürel eğilimlerinini göstermesi ve aynı zamanda akademik amaçlar için İngilizce öğrenenlerin akademik yazmada retorik yapı konusunda bilgi eksikliğine hitap edecek materyal ve etkinliklerin hazırlaması konusunda uygulayıcılar, materyal tasarımcıları ve kitap yazarlarına öneriler sunması beklenmektedir.
Anahtar Kelimeler : Akademik yazma, akademik amaçlar için İngilizce, araştırma makalesi türü, retorik analizi, eylem analizi