Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2022
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Nagihan ŞENYILDIZ
Danışman: Gıyasettin Aytaş
Özet:
Çalışmamızda Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okuma kazanımlarını gerçekleştirme yeterliliği ve bunların PISA’daki okuma becerileri alanına etkisi değerlendirilmiştir. PISA’da OECD’nin düzenlemekte olduğu 15 yaşındaki öğrencilerin fen bilimleri, matematik ve okuma becerileri okuryazarlıkları ölçülmektedir. Türkiye de eğitim sistemlerinin uluslararası mecrada durumunu görmek istemektedir. Bu amaçla PISA’ya katılım sağlamaktadır. Çalışmamızda öğrencilerin birçok niteliği değerlendirilmiş, öncelikli olarak okuma becerileri özellikle incelenmiştir. Uluslararası sınavlarda Türkiye OECD ortalamasının çok gerisinde kalmaktadır. Özellikle OECD ülkeleri arasındaki yerimiz bize önemli işaretler vermektedir. Açıklanan sonuçlara baktığımız zaman 2018’e kadar son üç PISA’da Türkiye OECD ülkeleri arasında son üçteki sıraları paylaşmaktan kurtulamamıştır. 2018 yılında katılan ülke sayısı artmış aynı zamanda Türkiye’nin puanı artmış ve sıralamada öne çıkmıştır. Araştırmada, Millî Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 2019-2020 öğretim yılından itibaren 5 (beş) yıl süreyle ders kitabı olarak kabul ettiği (5-8. sınıf) Türkçe ders kitaplarındaki metinler ve PISA’nın açıklanan örnek okuma becerilerini ölçme soruları incelenmiştir. Öğrencilerin Türkçe dersinde işlenen metinler aracılığıyla programda yer alan okuma kazanımları hangi düzeyde kazanabileceklerine bakılmıştır. Türkçe ders kitapları programda hedeflenen okuma kazanımlarını yeterli düzeyde temsil gücüne bakıldığında eksiklikler saptanmıştır. Merkezî sınavlarda ölçülen okuma becerileri ile derste edinilen beceriler arasında farklılıklar bulunmaktadır. Millî kapsamda öğrenciye verilen eğitimin uluslararası kapsama sahip PISA uygulamasında ne tür açıklıklara yol açtığı tespit edilmeye çalışılmıştır. PISA’da ölçülen okuma becerisi hayatta uygulanma imkânı olan alanları kapsamaktadır. Ders kitaplarındaki metin altı soruları yenilenmiştir. Böylece PISA soru tarzına benzer bir kısım örnek ders kitaplarındaki yerini almıştır. Bu gelişme sayesinde okuma becerileri okuryazarlığında artış gözlenmiştir. Okuma kavramı gelişerek çeşitlenmiştir. Ancak okumanın olmazsa olmaz fiziksel boyutu ihmal edilmiştir. Ülkemizde bu konuya yeterince önem verilmemiştir. Diğer yandan teknolojinin ilerlemesiyle okumalar dijital ortama aktarılmıştır. Yeterli internet alt yapısı ve kaliteli eğitim yazılımları eğitim hayatını da kolaylaştırmaktadır. OECD Ülkeleri dijital eğitimden faydalanalı uzun yıllar olmuştur. Buna karşın Türkiye’de Fatih Projesiyle başlayan adımlar çok yavaşlamıştır. Türkiye’de ise bilgisayar ve internet kullanımı artmasına rağmen bu artış eğitim hayatına yansımamıştır. Türk eğitim sisteminin dünyadaki bilginin hızına yetişecek yazılımlara ihtiyacı vardır. Öğrencilerimiz okul hayatı ise basılı kitaplarla sınırlı kaldıkça dünyadaki eğitimden geri kalmaya devam edecektir. Ekranın daha fazla duyuya hitap etme olanaklarından faydalanan öğrencilerde öğrenme kalıcı olmaktadır. Dijital yayıncılığın ders kitabı metinlerine özel metin yazarlığının geliştirilmesi sağlanmalıdır.
Anahtar Kelimeler : Türkçe Ders Kitapları, Okuma Kazanımları, PISA Okuma