Ankara İli Altındağ İlçesindeki Saraç Sinan Mescidi Ve Türbesi'Nin Restorasyon Kritiği


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2018

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Zehra Betül Cantemir

Danışman: Özlem Sağıroğlu

Özet:

Bu çalışma Anadolu Selçuklu Devleti döneminde inşa edilen ve Ankara Altındağ'da yer alan Saraç Sinan Mescidi ve Türbesini konu etmektedir. Bu yapının tez konusu olarak belirlenmesinin nedeni, yapının vakfiyesinde ve adının geçtiği tahrir defterlerinde yapı ile ilgili olarak Medrese ifadesinin kullanılmasıdır. Ankara'da günümüze ulaşan hiçbir medrese yapısı olmaması ve bu yapının plan şemasının bir yapı kompleksinin günümüze ulaşabilen kısmı olabileceği göz önünde bulundurularak, yapı üzerinde detaylı bir çalışma yapılması amaçlanmıştır. Bu tez çalışmasıyla; bir kültür varlığı olan bu anıtsal yapının 700 yıldan fazla olan geçmişi olabildiğince araştırılmış, yakın çevre analizleri yapılmış, rölöve çizimleri hazırlanarak günümüzdeki genel durumu saptanmış ve analizleri yapılarak değerlendirilmiştir. Yapının vakfiyesinde geçen Medrese ifadesinden, işlevsel ve fiziksel olarak medreselere olan benzerliğinden ve mevcut plan şemasının mescit, eyvan ve türbe birimlerini içermesinden yola çıkılarak, yapının türüne yönelik araştırma yapılmıştır; bu kapsamda kapsamlı bir karşılaştırmalı çalışma yapılmış ve neticesinde yapının olası yapı türü belirlenmiştir. Yapının geçirdiği restorasyon ve kazı çalışmaları detaylı olarak incelenmiştir. Yapılan kapsamlı karşılaştırmalı çalışma dikkate alınarak ve Saraç Sinan Mescidi ve Türbesi mevcut plan şemasının bir Medrese'nin günümüze ulaşabilen kısmı olabileceği öngörülerek olası gelişim yönü analizleri hazırlanmış ve neticesinde en muhtemel olasılık üzerinden restitüsyon önerisinde bulunulmuştur. Ardından, yapılan restorasyon uluslararası tüzük ve anlaşmalar çerçevesinde kritik edilmiş; belirlenen olasılık üzerinden yapılması öngörülen müdahaleler ifade edilmiş ve restorasyona yönelik öneriye yer verilmiştir. Böylece bu kültür varlığının önemi vurgulanmış, geçirdiği restorasyon irdelenmiş, koruma önerilerinde bulunulmuş ve gelecek nesillere daha sağlıklı olarak bırakılması sağlanmıştır.