İlköğretim 5. sınıf öğrencilerine dünya ve evren öğrenme alanının bilimsel tartışma (argümantasyon) odaklı yöntem ile öğretimi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2012

Öğrenci: KORKUT EMRE CEYLAN

Danışman: YÜKSEL ALTUN

Özet:

Değişen günümüz şartlarını göz önüne aldığımızda insanoğlu bilimin ve tekniğin artık gerisinde kalmaktadır. Bilim ve teknik o kadar hızlı ilerlemektedir ki birçok akademisyen ve eğitimciler bu hızlı akışı takibe alamamaktadırlar. Bu süratli ilerleyişte eğitim alanında öğrencilerin daha aktif ve kalıcı öğrenmeler yapabilmesi için bilimi tartışmaya ve yorumlamaya ihtiyaçları vardır. Çoğu araştırmacı tarafından fen eğitiminde bilimsel tartışma yöntemi ile öğretimin önemine giderek artan bir şekilde vurgu yapılmasına rağmen, bilimsel tartışma ile öğretim fen sınıflarında son derece az uygulanmaktadır. Uygulama yeteri kadar fazla olmamasının sebepleri arasında fen öğretmenlerinin geleneksel yöntemlere olan bağlılığı, öğretmenlere bilimsel tartışma ile öğretim konusunda hizmet içi eğitimin verilmemesi ya da verilen eğitimlerin azlığı gösterilebilir. Bunların yanında öğretmenlerin bilimsel tartışma yöntemi hakkında bilgisi olsa da geleneksel bir öğretim metoduyla eğitim almalarından dolayı, öğrendiği gibi değil, gördüğü gibi eğitime devam etmesi, bu öğretim metodunun nasıl uygulanabileceği konusundaki örnek materyal sayısının yetersiz olması, MEB tarafından yeteri kadar materyal desteğinin olmaması ve bilimsel tartışma ile öğretim yönteminin etkililiğini inceleyen deneysel çalışmaların az olması da sayılabilir. Bununla beraber fen eğitiminin amaçlarından biri olan bilimin ve dünyanın doğası hakkındaki bilgileri yapılandırma sürecinde bilimi öğrenenler olarak bireylerin bilimsel tartışma ile nasıl meşgul oldukları konusunda da çok az şey bilinmektedir. Bu çalışmanın amaçlarından birisi bilimsel tartışma yöntemi ile öğretimin 5. sınıf öğrencilerinin Dünya ve Evren konusundaki kavramları anlamalarına, kavram ve prensiplerle ilgili soruları çözebilme başarılarına ve fen bilgisine yönelik tutumlarına etkilerini incelemektir. Çalışmanın diğer amacı bilimsel tartışma odaklı ders materyallerinin öğrencilerin bilimin doğası ile ilgili anlayışlarına etkilerini inceleyerek, onların eleştirel düşünme becerilerini geliştirmek, bilime ve bilimsel bilgiye eleştirel bir gözle bakmalarını sağlamak ve varsa bilimin doğası ile ilgili yanlış kavramalarını gidermektir. 2010-2011 eğitim-öğretim yılının ikinci döneminde yapılan bu çalışmanın örneklemini Çorum ili Sungurlu ilçesi Fevzi Çakmak İlköğretim Okulu 5. sınıf şubelerinde öğrenim gören 37 öğrenci oluşturmaktadır. Örneklem kolay ulaşılabilir örneklem metoduyla seçilmiş ve çalışmaya katılan her iki sınıftaki öğrencileri değiştirme imkanı olmadığından sınıflardan biri deney diğeri kontrol grubu olarak rastgele atanmıştır. Çalışmada yarı deneysel öntest-sontest kontrol grubu dizaynı kullanılmıştır. Kontrol grubunda geleneksel öğretim metodu (Düz anlatım, Soru-cevap yöntemi) kullanırken deneysel grupta bilimsel tartışma metodu kullanılmıştır. Bu çalışmanın verileri nicel ve nitel verilerden oluşmaktadır. Nicel veriler Dünya ve Evren Başarı Testi', Bilimsel Bilginin Doğası Ölçeği', Fen ve Teknoloji Dersine Karşı Tutum Ölçeği' ölçeklerinden elde edilmiştir. Nitel veriler ise Dünya ve Evren Görüşme Formu' kullanılarak toplanmıştır. Bu çalışmadaki verilen analizinde SPSS 16 paket programı kullanılmıştır. Analiz sonuçlarına göre bilimsel tartışma metoduyla eğitim verilen deney ile geleneksel öğretim metodu kullanılan kontrol grubunun akademik başarıları arasında deney grubu lehine (p<0,05) anlamlı bir fark bulunmuştur. Ancak deney ve kontrol grubunun fen ve teknooji dersine karşı tutumları arasında ve bilimsel bilginin doğası anlayışlarında anlamlı bir farkın olmadığı görülmüştür. Bu çalışmanın bulguları ışığında 5. sınıf öğrencilerinin Dünya ve Evren konusundaki kavramları anlamalarına, bu konudaki kavram ve prensiplerle ilgili soruları çözebilme başarılarına, bilimsel tartışma metoduyla öğretimin daha etkili olduğu sonucuna varılabilinir.