RİVASTİGMİNİN LİPOZOM FORMÜLASYONUNUN GELİŞTİRİLMESİ VE HÜCRE KÜLTÜRLERİNDEN GEÇİŞİNİN İNCELENMESİ


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2007

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: N. Başaran MUTLU

Danışman: ZELİHAGÜL DEĞİM

Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu

Özet:

Alzheimer hastalığı günümüzde sıklıkla karşılaşılan ve bellek fonksiyonlarında ciddi azalmalara neden olarak, hastaların günlük hayatlarını sürdürmelerini zorlaştıran bir hastalıktır. Bu çalışmada, Alzheimer hastalığı tedavisinde kullanılan rivastigminin üç tip lipozom formülasyonu hazırlanmıştır. Hazırlanan lipozom formülasyonlarının karakterizasyonu ve stabilite çalışmaları yapıldı. Formülasyonlarda kullanılacak maddelerin farklı derişimleri için MTT testleri yapıldı. Rivastigminin Caco-2 ve MDCK hücre kültürlerinden geçiş özellikleri, diyaliz membrandan salım kinetikleri çözelti formülasyonlar ile kıyaslanarak incelendi. Hücre kültürü geçiş çalışmaları sonucunda geçirgenlik katsayıları hesaplandı. Rivastigmin formülasyonları hayvanlara uygulandı. Kandan ve beyinden AChE inhibisyon yüzdesi hesaplandı. Beyinlerin TEM mikroskobu fotoğrafları çekildi. Hazırlanan lipozomlarda rivastigminin enkapsülasyon verimleri, rivastigmin, rivastigmin ile dimetilbeta- siklodekstrin, rivastigmin ile sodyum taurokolat içeren lipozomlar için sırasıyla %35.4, %29.9 ve %25.2 olarak hesaplandı. Stabilite çalışmalarında lipozomların partikül büyüklüğü ve büyüklük dağılımları, zeta potansiyelleri, etkin madde miktar tayinleri incelendi, raf ömürleri hesaplandı. Tüm sonuçlar değerlendirildiğinde en stabil formülasyonun rivastigmin ile sodyum taurokolat içeren lipozomlar (4ºC’de raf ömrü 21 gün), onu takiben rivastigmin ile dimetil-beta-siklodekstrin içeren lipozomların(4ºC’de raf ömrü 14 gün) olduğu görüldü. Hücre kültürlerinden geçişi incelenen formülasyonların % kümülatif geçiş değerleri incelendiğinde çözeltiler arasında en fazla geçişin sodyum taurokolat içeren çözeltiler (Caco-2:%87.2, MDCK:%69.9), lipozomlar arasında ise sodyum taurokolat içeren lipozomlara ait olduğu görüldü (Caco-2:%12.8, MDCK:%31.5). Geçirgenlik katsayıları hesaplandığında en yüksek değerlerin sodyum taurokolat lipozomlarına (Caco-2:-0.75, MDCK:-1.15) ait olduğu görüldü. Diyaliz membrandan salım kinetikleri uyum ölçütleriyle 196 değerlendirildiğinde tüm lipozomların rivastigmini birinci derece kinetikle saldığı görüldü. Hayvan deneyleri kan ve beyin sonuçları incelendiğinde en yüksek AChE inhibisyon değerleri rivastigmin ile sodyum taurokolat içeren lipozomlar için bulundu. TEM mikroskobu görüntüleri de sonucu destekledi.