Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, EĞİTİM BİLİMLERİ ANA BİLİM DALI, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: DUYGU ÖZEN KILIÇ
Danışman: Nezahat Güçlü
Özet:
Bu araştırmada; Eğitim Yönetimi alanındaki öğretim üyelerinin, akademik kendileşmenin
kariyer süreçlerine nasıl yansıdığına ilişkin görüşleri ve bilimsel üretkenliğe etkisi
incelenmektedir. Türkiye’de Eğitim Yönetimi alanındaki akademisyenlerin kendileşme
kategorileri incelendiğinde yarı kendileşmiş üç akademisyen olması nedeni ile analizlerden
bu sınıflandırma çıkartılmıştır. Araştırmada nitel ve nicel analizin birlikte kullanıldığı karma
yöntem araştırmalarından yakınsayan araştırma deseni kullanılmaktadır.
Nitel araştırmada katılımcıların belirlenmesinde amaçlı örnekleme bağlı olarak maksimum
çeşitlilik ve kartopu örnekleme teknikleri kullanılmıştır. Akademik kendileşmenin kariyer
süreçlerine nasıl yansıdığına ilişkin görüşlerini belirleyebilmek için geliştirilen yarı
yapılandırılmış görüşme formu ile 16 akademisyenden veriler toplanmıştır. Nitel veriler
Nvivo11 programı kullanılarak analiz edilmiştir. Analizler sonucunda elde edilen verilerden
altı tema ortaya çıkmaktadır. Bu temalar; kariyer yönetimi, kariyer basamakları, kariyer
başarısı, kariyer sermayesi, bilimsel üretkenlik ve akademik kendileşme olarak
sıralanmaktadır. Araştırmada elde edilen temalar; klasik ve sınırsız kariyer yaklaşımı
boyutlarında kendileşme kategorilerinin yer aldığı karşılaştırma matrisleri ile
incelenmektedir.
Nicel araştırmada ise Eğitim Yönetimi alanında doktorasını tamamlamış 483 akademisyene
ait veriler çalışmada yer almaktadır. Nicel analiz için örneklem belirlenmeyerek evrenin
tamamına ait veriler Web of Science, Google Akademik ve YÖK Akademik veri
tabanlarında araştırmacı tarafından toplanmıştır. Nicel analiz için toplanan sayma verileri
akademisyenlerin bilimsel üretkenlik göstergelerinin; cinsiyet, kendileşme kategorileri,
üniversitede doktora sonrası çalışma süreleri (deneyim), unvan, doktora eğitimlerini
viii
yaparken araştırma görevlisi olarak çalışma durumları (görev) ve hareketlilik bağımsız
değişkenlerinin yordama durumunu regresyon analizleri ile incelemektedir. Elde edilen nicel
verilerin analizi R programında MASS paketinde bulunan glm.nb() ve pscl paketindeki
zeroinfl() fonksiyonları kullanılarak analiz edilmiştir. Bilimsel üretkenlik bağımlı
değişkenleri için regresyon analizlerinden Poisson, negatif binomiyal (NB), sıfır değer
ağırlıklı Poisson (Zero Inflated Poisson=ZIP), sıfır değer ağırlıklı negatif binomiyal (Zero
Inflated Negative Binomial=ZINB) regresyon analizleri yapılmıştır.
Araştırmanın nitel analiz sonuçlarında saf kendileşmiş ve çakılı kadro akademisyenler klasik
kariyer anlayışının özelliklerini gösterdiği, mobil kendileşmiş ve kendileşmemiş
akademisyenlerin ise sınırsız kariyer anlayışının özelliklerini taşıdığı görülmektedir. Saf
kendileşmiş akademisyenler kurumsal bağlılığa vurgu yaparken, kendileşmemiş
akademsiyenler mesleki bağlılığa vurgu yapmaktadır. Nicel analiz sonuçlarında; h-indeksi,
yönetilen tez sayısını, ulusal-uluslararası ve toplam makale ve bildiri sayısını saf kendileşmiş
akademisyenler pozitif yönde, kendileşmemiş ve çakılı kadro akademisyenler ise negatif
yönde anlamlı şekilde yordamaktadır. Nicel analiz sonuçlarında sadece proje sayılarını
kendileşmemiş ve çakılı kadro akademisyenler pozitif yönde yordarken saf kendileşmiş
akademisyenler negatif yönde yordamaktadır. Tez çalışmasının karma araştırma olarak
yapılmış olması nitel ve nicel olarak çıkan sonuçların karşılaştırılarak değerlendirilmesine
olanak tanımaktadır. Eğitim yönetimi alanındaki akademisyenlerin yarısından fazlası (%53)
çakılı kadrolarda bulunmaktadır. Bu durum ise bilimsel üretkenliği olumsuz etkilemektedir.
Anahtar Sözcükler : Akademik kendileşme, akademik kariyer, bilimsel üretkenlik