Çeviri Edinci Kavramının Çeviri Eğitimindeki Yeri ve Yabancı Diller Eğitimi Bölümü Öğrencilerinin Çeviri Edinci Algıları


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Fransız Dili Eğitimi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ŞEYMA ŞAHİN

Danışman: Perihan Yalçın

Özet:

Bu çalışmanın amacı çeviri eğitiminde edinç kavramının betimlenmesi, eğitim fakültelerinin yabancı dil eğitimi bölümlerinde öğrenim gören öğrencilerin çeviriye, çeviri dersine, çeviri yaparken karşılaştıkları güçlüklere yönelik görüşlerinin ve çeviri edinci öz yeterlik algılarının değerlendirilmesidir. Aynı zamanda çeviri dersini veren öğretim elemanlarının da öğrencilerin, çeviriye yönelik tutumlarının, çeviri yaparken yaşadıkları güçlüklerin ve çeviri edinci düzeylerinin belirlenmesine yönelik görüşlerinin belirlenmesidir. Bu araştırmanın diğer bir amacı da öğrencilerin çeviri edinci öz yeterlik algılarını ölçebilecek bir ölçme aracı geliştirmektir. Çeviri edinci kavramı ile öz yeterlik kavramının ilişkisinin de sorgulandığı araştırmanın kuramsal ve kavramsal temelleri çeviribilim ve eğitimbilim alanlarına dayanmaktadır. Bu kapsamda ilgili alanyazına dayanarak belirlediğimiz çeviri edincini oluşturan alt bileşenler dikkate alınarak geliştirilen “Çeviri Becerisi Öz Yeterlik Ölçeği” ile Yabancı Diller Eğitimi Bölümü öğrencilerinin çeviri edinci öz yeterlik algıları değerlendirilmiştir. Belirlenen amaçlar doğrultusunda bu araştırmada karma araştırma yöntemlerinden yakınsayan paralel desen kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini Gazi Üniversitesi, Hacettepe Üniversitesi ve Marmara Üniversitesi Yabancı Diller Eğitimi Bölümlerine bağlı Almanca Öğretmenliği, Fransızca Öğretmenliği ve İngilizce Öğretmenliği bölümlerinde öğrenim gören toplam 430 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmanın nitel kısmının katılımcı grubu ise belirtilen üniversitelerde ilgili bölümlerde görev yapmakta olan 8 öğretim elemanı ile bu üniversitelerde öğrenim gören 29 öğrenci olmak üzere toplam 37 kişiden oluşmaktadır. Araştırma sonuçları İngilizce bölümü öğrencilerinin Almanca ve Fransızca bölümü öğrencilerine göre çeviri

vii

edinci ve alt edinçlerinin toplam boyutunda öz yeterlik algılarının daha fazla olduğunu göstermektedir. Araştırma kapsamında yapılan kapsamlı görüşmeler de bu sonucu desteklemektedir. Bunun nedeni olarak öğrencilerin öğrendikleri yabancı dilde kendilerini yeterli görmedikleri, dil bilgisel, söz dizimsel ve yöntemsel yetersizliklerinin olduğu ve bu yetersizliklerin de çeviriye karşı olumsuz tutum sergilemelerinden ve kendilerini geliştirmeye yönelik çabalarının olmamalarından kaynaklandığı sonuçlarına varılmıştır.

Anahtar kelimeler : Çeviribilim, çeviri edinci, öz yeterlik, yabancı diller eğitimi