Anadolu lisesi öğretmenlerinin entelektüel sermaye algısı ve akademik iyimserliği ile okulun akademik başarısı arasındaki ilişki


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Yönetimi Bilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ERCÜMENT DEMİR

Danışman: Ferudun Sezgin

Özet:

Bu araştırmada, Anadolu liselerindeki akademik başarı düzeyinin öğretmenlerin akademik iyimserlik düzeyleriyle ve okulun algılanan entelektüel sermaye düzeyi ile ilişkisi incelenmiştir. Bu araştırma nicel bir çalışmadır ve araştırmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini, Ankara ili merkez ilçelerinde bulunan Anadolu liseleri ve bu liselerde 2017-2018 öğretim yılında görev yapan öğretmenler oluşturmaktadır. Örnekleme dâhil edilmiş olan okullar ve öğretmenler iki basamaklı basit seçkisiz örnekleme yöntemi kullanılarak belirlenmiştir. İlk basamakta okullar, ikinci basamakta ise bu okullarda görev yapan öğretmenler seçkisiz olarak belirlenmiştir. Araştırmada %95 güven aralığı dikkate alınmıştır. Çalışmada kullanılacak veri analizlerinin güvenilir ve geçerli sonuçlar üretmesi için 105 Anadolu lisesinden 32’si, bu okullarda görev yapan öğretmenden ise 530’i örnekleme dâhil edilmiştir. Analizler öncesi yapılan veri ayıklama işlemleri sonucunda, gerekli niteliği taşımayan ölçeklerden elde edilen veriler veri setinden çıkartılmıştır ve analizler 486 ölçekten elde edilen veriler ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmada akademik başarı puanı olarak araştırmanın yapıldığı 2017-2018 öğretim yılında ÖSYM tarafından yayımlanmış en güncel veriler olan 2016 yılı vi YGS5 ve YGS6 puanları kullanılmıştır. Öğretmenlerin akademik iyimserlik düzeylerini tespit etmek için Hoy, Tarter ve Hoy (2006) tarafından geliştirilen ve Türkçeye uyarlaması Erdoğan (2013) tarafından yapılan Akademik İyimserlik Ölçeği ve algılanan entelektüel sermaye düzeyini ölçmek için ise Stewart (1997) tarafından işletmeler için geliştirilen, okula ve Türkçeye uyarlaması Karakuş ve Çobanoğlu (2013) tarafından yapılan Entelektüel Sermaye Ölçeği kullanılmıştır. Araştırma soruları yanıtlanmadan önce ölçeklerin geçerlik ve güvenirlik analizleri doğrulayıcı faktör analizi (DFA) yoluyla incelenmiştir. Veriler aritmetik ortalama, standart sapma, yüzdelik değer ve Pearson korelasyon gibi betimleyici istatistiklerin yanı sıra çok değişkenli doğrusal regresyon analizi ve çok düzeyli (hiyerarşik) doğrusal modelleme yöntemi kullanılarak çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda, Anadolu liselerindeki akademik başarı düzeyi ile öğretmenlerin akademik iyimserlik düzeyleri arasında pozitif yönlü, orta düzeyde ve istatistiksel olarak anlamlı bir ilişkinin olduğu tespit edilmiştir. Okulun akademik başarı düzeyi ile algılanan entelektüel sermaye düzeyi arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunamamıştır. Öte yandan, algılanan entelektüel sermaye düzeyi ve akademik iyimserlik düzeyi arasında pozitif yönlü, zayıf fakat istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Araştırmada, öğretmen düzeyinde ele alınan demografik değişkenlerle akademik iyimserlik düzeyi ve entelektüel sermaye düzeyi arasında herhangi bir ilişki bulunamamıştır. Okul düzeyinde ölçülen öğretmen-öğrenci oranı dışındaki yordayıcı değişkenlerle akademik başarı arasında bir ilişki bulunamamıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre, gözlem birimi olarak okulun ele alındığı çalışmalarda daha büyük örneklemler ile çalışmaların yapılması ve akademik başarıyı konu alan araştırmalarda ise sosyo-ekonomik düzey değişkeni dikkate alınarak ayrı modellemelerin oluşturulması önerilebilir. Sonuç olarak, okullarda akademik başarıyı artırmak adına maliyeti düşük ancak etkili bir araç olarak akademik iyimserliğe daha fazla önem verilmesi önerilebilir.