Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2011
Öğrenci: ÖZLEM BAYRAK CÖMERT
Danışman: ÜLKÜ GÜRSOY
Özet:Bu araştırma, 1992 ve 2005 tarihli Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programına göre hazırlanan ve MEB tarafından yayımlanan Türk Dili ve Edebiyatı-Edebiyat ve Türk Edebiyatı ders kitaplarına ilişkin öğretmen düşüncelerini ve bu düşünce düzeylerini demografik değişkenlere göre karşılaştırmak amacıyla yapılmıştır. Araştırmada bütüncül bir yaklaşımla nicel ve nitel boyutlu betimsel araştırma yöntemleri kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini Ankara ili merkez ilçelerinde (Altındağ, Çankaya, Etimesgut, Gölbaşı, Keçiören, Mamak, Pursaklar, Sincan, Yenimahalle) bulunan ortaöğretim kurumlarında 2010-2011 eğitim-öğretim yılında görev yapan Türk Dili ve Edebiyatı öğretmenleri oluşturmaktadır. Nicel araştırmanın örneklem grubunu Ankara ili merkez ilçelerinde bulunan ortaöğretim kurumlarında görev yapan 400 Türk Dili ve Edebiyatı öğretmeni oluşturmaktadır. Nitel araştırmanın katılımcıları da Ankara ili merkez ilçelerinde bulunan ortaöğretim kurumlarında görev yapan 75 Türk Dili ve Edebiyatı öğretmeninden meydana gelmektedir. Araştırma ile ilgili nicel veriler, araştırmacı tarafından geliştirilen 1992 ve 2005 tarihli Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programına göre hazırlanan ve MEB tarafından yayımlanan Türk Dili ve Edebiyatı-Edebiyat ve Türk Edebiyatı ders kitaplarına ilişkin öğretmen anketinden elde edilmiştir. Anket dört bölümden oluşmaktadır. Ankette öncelikle öğretmenlere ait kişisel bilgilere yer verilmiştir. Anket İçerik, Dil ve Anlatım, Hazırlık ve Değerlendirme, Fiziksel Yapı-Görsel Düzen-Tasarım bölümlerinden oluşan 64 maddeden meydana gelmiştir. Ayrıca 1992 ve 2005 tarihli Türk Dili ve Edebiyatı öğretim programına göre hazırlanan MEB tarafından yayımlanan Türk Dili ve Edebiyatı-Edebiyat ve Türk Edebiyatı ders kitaplarına ilişkin öğretmen görüşme formu da düzenlenmiştir. Araştırmanın amacı ve ana problemi çerçevesinde oluşturulan alt problemlere ilişkin toplanan nicel verilerin istatistiksel çözümlemelerinde analizler için elde sonuçlar 0.05 anlamlılık düzeyinde yorumlanmıştır. Çalışmada yer alan analizler için SPSS 20.0 paket programı kullanılmıştır. Nitel verilerin çözümlemelerinde ise içerik analizinden yararlanılmıştır. Bu çalışmada ilk olarak Kolmogorov-Smirnov testi ile verilerin normal dağılıma uyup uymadığı incelenmiştir. Ölçekte yer alan maddelerin normal dağılıma sahip olduğu durumlarda iki grubun karşılaştırılmasında Independent Sample t testi, ikiden fazla grubun karşılaştırılmasında ise Tek Yönlü Varyans Analizi (One-Way ANOVA) kullanılmıştır. Eğer varyans analizi sonucunda gruplar arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmuşsa hangi grupların birbirinden farklı olduğunun tespit edilmesi için çoklu karşılaştırma (multiple comparisons) testlerinden Tukey testi uygulanmıştır. Grupların karşılaştırılmasına ilişkin testlerde varyans homojenliği varsayımı Levene testi ile incelenmiş ve hangi test istatistiğinin dikkate alınacağına karar verilmiştir. Öğretmenlerin eski ders kitabına ilişkin içerik, dil ve anlatım, hazırlık ve değerlendirme ve fiziksel yapı-görsel düzen-tasarım değerlendirmelerinin Türk Dili ve Edebiyatı öğretimi konusunda almış oldukları eğitimi yeterli bulma durumuna göre, alanları ile ilgili eksikliklerinin olma durumuna göre, meslekleri ile ilgili hizmet içi eğitim seminerine katılma ihtiyacına göre, Türk Dili ve Edebiyatı öğretmeni olarak daha önce uyguladıkları 1992 yılı Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programındaki bilgi ve becerilerin yeterliliği açısından, Türk Dili ve Edebiyatı öğretmeni olarak uyguladıkları 2005 yılı Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programındaki bilgi ve becerilerin yeterliliği açısından farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Öğretmenlerin yeni ders kitabına ilişkin içerik, dil ve anlatım, fiziksel yapı-görsel düzen-tasarım değerlendirmelerinin cinsiyete göre, yükseköğretim programına göre, Türk Dili ve Edebiyatı öğretimi konusunda almış oldukları eğitimi yeterli bulma durumuna göre, 1992 yılı Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programı konusunda herhangi bir kurs, seminer vb. etkinliğe katılma durumuna göre, 2005 yılı Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programındaki bilgi ve becerilerin yeterliliği açısından ve Türk Edebiyatı ders kitabını kullanma amaçlarına göre farklılık gösterdiği söylenebilir. Öğretmenlerin eski-yeni ders kitabı farkına ilişkin içerik, dil ve anlatım, fiziksel yapı-görsel düzen-tasarım değerlendirmelerinin cinsiyete göre, 1992 yılı Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programı konusunda herhangi bir kurs, seminer vb. etkinliğe katılma durumuna göre farklılık gösterdiği söylenebilir. 2005 yılı Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programı konusunda herhangi bir kurs, seminer vb. etkinliğe katılan öğretmenler hazırlık ve değerlendirme açısından yeni ders kitabını daha olumlu görmektedirler. Dil ve anlatım, hazırlık ve değerlendirme boyutlarında meslekleri ile ilgili hizmet içi eğitim seminerine katılma ihtiyacına göre farklılık gösterdiği söylenebilir. Türk Dili ve Edebiyatı öğretmeni olarak uyguladıkları 2005 yılı Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programındaki bilgi ve becerilerini yeterli gören öğretmenlerin yeni ders kitabını fiziksel yapı-görsel düzen-tasarım açısından daha olumlu gördüğü belirtilebilir. Çalışmada bu bulgular ışığında çeşitli öneriler sunulmuştur.