Tomelukast benzeri bazı bileşiklerin sentezi ve yapılarının aydınlatılması


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Öğrenci: EYLEM ESİN YÜCESOY

Danışman: ALİ DİŞLİ

Özet:

Astım, solunum yollarının daralması ile ortaya çıkan ve krizler halinde gerçekleşen bir hastalıktır. Bu hastalık, ülkemizde ortalama 100 yetişkin bireyden 5-7'sinde, 100 çocuktan ise 13-15'inde görülmektedir. İlaç etken maddesi olarak kullanılan tomelukast, astım hastalığının tedavisinde önemli bir yere sahiptir. Tomelukast, tetrazol halkası içeren bir bileşiktir. Tetrazol bileşikleri dört azot ve bir karbon atomu içeren aromatik heterosiklik bileşiklerdir. Karboksilik asit biyoizosteri olan tetrazoller, vücut sıvılarında karboksilik asit gruplarından daha kararlıdır. Bu nedenle yeni geliştirilen ilaçlarda karboksilik asit grupları yerine tetrazol grupları tercih edilmektedir. Buna bağlı olarak son dönemlerde tetrazol türevleri antikanser, antimikrobiyal, antihipertansif ve antialerjik ajanların sentezlerinde kullanılmaktadır. N-sübstitüe olmamış tetrazoller (5-sübstitüe 1H-tetrazoller) son zamanlarda ilaç üretiminde çok sık kullanılmaya başlanmıştır. Bu çalışmada, ilk olarak 1-[4-(kloroalkoksi)-2-hidroksi-3-propilfenil]etanon bileşiği sentezlendi. Daha sonra bu bileşik NH4SCN ile etkileştirilerek 1-[4-(tiyosiyonatalkoksi)-2-hidroksi-3-propilfenil]etanona dönüştürüldü. Elde edilen tiyosiyanat türevi bileşik NaN3 ve Et3N.HCl varlığında 1-[4-(2-((1H-tetrazol-5-il)tiyo)alkoksi)-2-hidroksi-3-propilfenil]etanon bileşiğine dönüştürüldü. Sonraki aşamada elde edilen 1H-tetrazoller alkillendi ve bu bileşiklerin yapıları spektroskopik yöntemlerle (ATR-FT IR, 1H-NMR, 13C-APT NMR ve HR-MS) aydınlatıldı. Son olarak sentezlenen bu bileşiklerin antimikrobiyal aktiviteleri sıvı mikrodilüsyon yöntemi ile belirlendi