Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2010
Öğrenci: ÖMER FARUK SÖNMEZ
Danışman: BÜLENT AKSOY
Özet:Bu araştırmanın amacı, ilköğretim ikinci kademe öğrencilerinin harita beceri düzeylerini belirlemek ve İlköğretim 6. ve 7. sınıf Sosyal Bilgiler ders kitaplarında yer alan harita becerilerinin görsel öğelerde- metinlerde yer alma durumlarını ortaya koymaktır. Araştırma tarama modelinde, nicel ve nitel yönteme bağlı kalınarak gerçekleştirilmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından geliştirilen başarı testi uygulanmıştır. Geliştirilen ölçme aracı, Ankara ve Tokat illerinde bulunan, (Mimar Kemal İlköğretim Okulu, Anıttepe İlköğretim Okulu, Hamdullah Suphi İlköğretim Okulu, Özel Maya İlköğretim Okulu , Özel Gazi Üniversitesi Vakfı İlköğretim Okulu, Özel Bilim İlköğretim Okulu, Gazi Osman Paşa İlköğretim Okulu, Cumhuriyet İlköğretim Okulu, İbn-i Kemal İlköğretim Okulu, Özel Olgunlar İlköğretim Okulu, Özel İpek İlköğretim Okulu, Özel Yıldırım İlköğretim Okulu,) ilköğretim okullarında 2009-2010 öğretim yılında 6,7,8. sınıfta öğrenim gören 1080 öğrenciye uygulanmıştır. Araştırmanın alt problemlerinin çözümlenmesinde; t- Testi ve tek yönlü varyans analizi ( One Way ANOVA) yapılmış; frekans, yüzde, aritmetik ortalama değerleri kullanılmıştır. Araştırmanın nicel boyutu bulgularında, ilköğretim ikinci kademe öğrencilerinin toplam harita becerisi testi puanlarının sınıf değişkenine göre farklılaştığı belirlenmiştir. Çoklu karşılaştırma testi sonucuna göre söz konusu farklılığın sekizinci sınıf öğrencilerinin toplam harita becerisi testi puanları ortalaması ile (18,67) yedinci sınıf öğrencilerinin toplam harita becerisi testi puanları ortalaması (17,72) arasında sekizinci sınıf öğrencileri lehine olduğu bulunmuştur. İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinden özel okulda eğitim alan öğrencilerin harita beceri düzeyleri devlet okulunda eğitim alan öğrencilere göre daha iyi olduğu belirlenmiştir. Yerleşim türü büyükşehir olan öğrencilerin harita beceri düzeyleri yerleşim türü şehir olan öğrencilere göre daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Öğretmen mezuniyeti sosyal bilgiler olan öğrencilerin harita becerisi düzeylerinin, öğretmen mezuniyeti tarih ve coğrafya olan öğrencilere göre daha yüksek olduğu bulunmuştur. Araştırma bulgularına göre matematik başarı puanları arttıkça harita beceri düzeylerinin de buna paralel olarak arttığı sonucuna varılmıştır. İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin sembolleri anlama ve yorumlama, yön bulma, harita okuma ve yorulmama, ölçek kullanma, uzaklık ölçme, konum ve koordinat belirleme becerileri puanları okul türü değişkenine göre anlamlı bir şekilde farklılaştığı bulunmuştur. Anlamlı farklılıkların özel okul lehine olduğu belirlenmiştir. Araştırmanın nitel boyutunda, altıncı ve yedinci sınıf sosyal bilgiler ders kitaplarına içerik analizi yapılmıştır. İlk olarak altıncı ve yedinci sınıf sosyal bilgiler ders kitapları metinleri incelenmiş harita becerileri ile ilgili altı beceri üst tema olarak içerik analizine tabi tutulmuştur. Bu analiz neticesinde altıncı sınıflarda, konum ve koordinat bulma becerisi % 30'luk bir oranla tüm temalar arasında en büyük ağırlığa sahip olduğu görülmüştür. En az yer alan üst tema ise % 5 oranla sembolleri anlama ve yorumlama becerisi olmuştur. Yedinci sınıflarda ise harita okuma ve yorumlama becerisi % 37'lik bir oranla tüm temalar arasında en büyük ağırlığa sahip olduğu görülmüştür. En az yer alan üst tema ise % 10 oranla sembolleri anlama ve yorumlama becerisi ve ölçek kullanma becerisi olmuştur. Temalar arasında uzaklık becerisi ise hiç yer almamıştır. Ayrıca, altıncı ve yedinci sınıf sosyal bilgiler ders kitaplarında yer alan görsellerde incelenmiştir. Altıncı sınıf sosyal bilgiler ders kitabı görsellerinde, konum ve koordinat belirleme becerisi % 37'lik bir oranla tüm temalar arasında en büyük ağırlığa sahip olduğu görülmüştür. En az yer alan üst tema ise % 1'lik oranla uzaklık ölçme becerisi olmuştur. Yedinci sınıf sosyal bilgiler ders kitabında ise harita okuma ve yorumlama becerisi % 34'lük bir oranla tüm temalar arasında en büyük ağırlığa sahip olduğu görülmüştür. En az yer alan üst tema ise % 10'luk oranla ölçek kullanma becerisi yer almıştır. Temalar arasında, uzaklık ölçme becerisi ise hiç yer almamıştır. Bu bulgular ışığında harita becerilerinin öğretimine yönelik ve ileride yapılabilecek bilimsel araştırmalara dair öneriler sunulmuştur.