Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: RUMEYSA TEZCAN
Danışman: Mehmet Ali Çakmak
Özet:
Bu araştırmanın amacı, Sosyal Bilgiler öğretiminde yer alan hak, adalet ve sorumluluk değerleri açısından Kutadgu Bilig’i incelemek ve Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin bu konuya ilişkin görüşlerini ortaya koymaktır. Bu çalışma, nitel araştırma geleneği ile yürütülmüştür. Araştırmanın birinci kısmında Sosyal Bilgiler Öğretim Programı’nda yer alan “Hak, Adalet ve Sorumluluk” kavramlarının kültürümüzün bir parçası olan ve Türk tarihinde önemli bir yeri bulunan Yusuf Has Hacib’in “Kutadgu Bilig” adlı eserinde nasıl ele alındığı, nitel veri toplama tekniklerinden doküman incelemesi yöntemi kullanılarak elde edilmiştir. Elde edilen bilgiler doğrultusunda Türk hakimiyet anlayışında önemli bir yere sahip olan hak, adalet ve sorumluluk kavramları detaylı bir şekilde ele alınmıştır. Türk devlet yönetiminde en önemli yere sahip olan hükümdarın, kanun ve adaleti temsil ettiği vurgulanmıştır. Hükümdarların, devlet adamlarının, halkın ve toplumları oluşturan aile bireylerinin hak ve sorumluluklarının ilişkilendirilerek ele alındığı eser detaylı bir şekilde incelenerek hak, adalet ve sorumluluk kavramlarının önemi ortaya konulmuştur. İkinci aşamada ise Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin “Hak, Adalet ve Sorumluluk” değerlerinin öğretiminde Kutadgu Bilig’in kullanılmasına yönelik görüşlerini ortaya koymak amaçlanmıştır. Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin görüşlerini belirlemek için yarı yapılandırılmış görüşme formu oluşturulmuştur. Ankara ili merkez ilçelerinde görev yapan 30 Sosyal Bilgiler öğretmeni ile görüşme yapılmıştır. Öğretmen görüşmeleri sonrasında elde edilen nitel veriler, betimsel analiz yöntemi ile analiz edilmiştir. Araştırmanın sonucunda Türk millî eğitim sisteminin temel amacı olan iyi vatandaş yetiştirmek için öğrencilere hak, adalet ve sorumluluk değerlerinin kazandırılmasında Türk kültür tarihinin en eski yazılı kaynaklarından biri olan Yusuf Has Hacib’in eşsiz eseri Kutadgu Bilig’den faydalanılması gerektiği vurgulanmış ve bu eserin eğitim-öğretim aşamasında daha çok kullanılması gerektiği yönünde eğitimcilere tavsiyelerde bulunulmuştur.
Anahtar Kelimeler : Kutadgu Bilig, hak, adalet, sorumluluk, değer, sosyal bilgiler