Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2017
Öğrenci: TUBA YILMAZER
Danışman: HÜLYA BULUT
Özet:Basınç yarası hastanede kalış süresini uzatan, ek tedavi maliyetlerini, morbiditeyi ve mortaliteyi artıran bir sorundur. Özellikle yoğun bakım ünitelerinde major cerrahi, kısıtlanmış fiziksel aktivite, hemodinamik değişiklik nedeniyle yetersiz doku perfüzyonu, ıslaklık/inkontinansa bağlı deri hasarı, beslenme durumunda bozulma, anemi gibi nedenlerle basınç yarası görülme oranı daha yüksektir. Bu araştırma, basınç yarası önleme algoritması rehberliğinde verilen bakımın basınç yarasını önlemeye etkisinin değerlendirilmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırma, 14.11.2016-30.04.2017 tarihleri arasında bir üniversite hastanesinin Anesteziyoloji ve Reanimasyon Yoğun Bakım Ünitesinde müdahale çalışması olarak yapılmıştır. Araştırma, dört aşamada gerçekleşmiştir. Birinci aşamada 01.04.2016 30.09.2016 tarihleri arasında çalışmanın yapılacağı yoğun bakım ünitesinde basınç yarası insidansı değerlendirilmiş, aynı zamanda basınç yarası önleme algoritması geliştirilmiştir. İkinci aşamada yoğun bakım ünitesinde çalışan hemşirelere basınç yarasını önlemeye ve basınç yarası önleme algoritmasının kullanımına ilişkin eğitim verilmiştir. Üçüncü aşamada hemşireler basınç yarası önleme algoritması rehberliğinde bakım vermiştir. Dördüncü aşamada yoğun bakım ünitesinde basınç yarası önleme algoritması kullanılarak yapılan 6 aylık dönemdeki bakım sonucundaki basınç yarası insidansıyla çalışma başlamadan önceki 6 aylık dönemdeki basınç yarası insidansı karşılaştırılarak algoritmanın etkinliği değerlendirilmiştir. Verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistikler (sayı, yüzde, ortalama±standart sapma (ort±s), ortanca (minimum-maksimum), Shapiro-Wilk, Friedman analizi, Wilcoxon, Mann-Whitney U, lojistik regresyon analizi, Spearman korelasyon analizi, ki-kare, Bonferroni düzeltmeli z oran ve Cochran Q testleri kullanılmıştır. Hemşirelerin bilgi durumlarının anlamlı derecede yükseldiği görülmüştür. Algoritma öncesi ve sonrasına ait insidans hızları insidans hızına özel z testi ile karşılaştırılmıştır. Basınç yarası önleme algoritması rehberliğinde bakım verilmeden önce (01.04.2016 30.09.2016) basınç yarası insidansı 1000 hasta-günü için 46.1 olup basınç yarası önleme algoritması rehberliğinde bakım verildikten sonra (01.11.2016 30.04.2017) basınç yarası insindansı 9.21 (1000 hasta-günü) olarak hesaplanmıştır. İnsidanslar arasında ileri düzeyde anlamlı fark saptanmıştır (Z=9.590, p<0.001). Sonuç olarak, basınç yarası önleme algoritması rehberliğinde verilen bakımın basınç yarası oranlarını önlemede oldukça etkili olduğu belirlenmiştir. Yoğun bakım ünitelerinde basınç yarasının önlenmesiyle ilgili verilen bakımın basınç yarası önleme algoritmaları rehberliğinde planlanması ve daha geniş popülasyonda tekrarlanması önerilmektedir.