Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, FİZYOTERAPİ VE REHABİLİTASYON ANABİLİM DALI, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: İLKNUR ONURLU
Danışman: İlke Keser
Özet:
Meme kanseri cerrahisi sonrası görülen komplikasyonların tedavisinde egzersiz uygulamaları etkili
yöntemlerdir. Bu çalışmanın amacı, meme kanseri cerrahisi sonrası radyoterapi döneminde egzersiz
uygulamalarını sanal gerçeklik temelli egzersiz eğitimi ile karşılaştırmaktır. Çalışmaya dahil edilen
66 hasta, kliniğe geliş sırası ve geçirilmiş cerrahinin tipi (mastektomi ve meme koruyucu cerrahi)
göz önünde bulundurularak, sanal gerçeklik grubu (n:22), egzersiz grubu (n:22) ve kontrol grubu
(n:22) olarak rastgele 3 gruba ayrıldı. Sanal gerçeklik grubunda yer alan hastalara Xbox 360 Kinect
kullanılarak sanal gerçeklik temelli egzersiz eğitimi uygulandı. Egzersiz grubunda yer alan hastalara
eklem hareket açıklığı, postür, germe ve solunum egzersizlerinden oluşan bir egzersiz programı
uygulandı. Her iki egzersiz grubu da radyoterapi devam ettiği sürece (5-6 hafta), haftada 3 gün, 30-
40 dakika egzersiz programına katıldı. Kontrol grubunda yer alan hastalara mevcut uygulamada
yapılmakta olduğu gibi hiçbir egzersiz programı uygulanmadı. Hastalar omuz hareketleri için
evrensel gonyometreyle, el kavrama kuvveti için Jamar el dinamometresiyle, lenfödem için çevre
ölçümüyle, omuz propriosepsiyonu için Cybex (Lumex Inc. NY, USA) izokinetik dinamometreyle,
işlevsellik için ‘Kol, Omuz ve El Sorunları Anketi (DASH)’ ile, kinezyofobi için ‘Tampa
Kinezyofobi Ölçeği’ ile, anksiyete ve depresyon için ‘Hastane Anksiyete ve Depresyon Ölçeği’ ile,
yorgunluk için ‘Piper Yorgunluk Ölçeği’ ile ve yaşam kalitesi için ‘Avrupa Kanser Araştırma ve
Tedavi Organizasyonu Yaşam Kalitesi Anketi (EORTC QLQ-C30).’ ile değerlendirildi. Tüm
değerlendirmeler radyoterapinin başında ve sonunda iki defa yapıldı. Bu çalışmanın sonuçlarına göre
egzersiz grubunda omuz eklem hareket açıklığı tüm yönlerde (fleksiyon, ekstansiyon, abdüksiyon,
internal ve eksternal rotasyon) anlamlı artış göstermiştir (p<0,05). Sanal gerçeklik grubunda ise
sadece omuz internal ve eksternal rotasyon hareketleri yönünde anlamlı artış elde edilmiştir (p<0,05).
Her iki egzersiz grubunda da omuz fonksiyonlarında anlamlı gelişme, yorgunluk seviyesinde anlamlı
azalma, semptomlar ve fonksiyonel durum ile ilişkili yaşam kalitesinde anlamlı artışlar elde
edilmiştir (p<0,05). El kavrama kuvveti, omuz propriosepsiyonu, kinezyofobi, lenfödem, anksiyete
ve depresyon seviyesi iki grupta da değişmemiştir (p>0,05). Sonuçta fizyoterapist eşliğinde yapılan
egzersizlerin meme kanseri hastalarının rehabilitasyonunda önemli yeri olduğu bir kere daha
kanıtlanırken, sanal gerçeklik temelli egzersizlerin de bu hasta grubunda standart tedaviler ile birlikte
kullanılabilecek bir yöntem olduğu gösterilmiştir.
Anahtar Kelimeler : Meme kanseri, Sanal gerçeklik, Egzersiz, Radyoterapi