Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2017
Öğrenci: İREM KAVASOĞLU
Danışman: İBRAHİM FATİH YENEL
Özet:Bu araştırmanın amacı, futboldaki kayırmacı uygulamaları incelemektir. Bu bağlamda, futboldaki kayırmacılığın nedenleri, boyutları ve türleri ortaya konacaktır. Ayrıca kayırmacılığın futbolun gelişimi üzerindeki sonuçlarına ve kayırmacılığı azaltmanın yollarına değinilecektir. Nitel araştırma yöntemlerinden yararlanılan araştırmanın verileri bireysel görüşme yöntemi ile toplanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu on iki hakem, on iki futbolcu, sekiz antrenör/teknik direktör, bir spor sosyoloğu ve yazarı, bir kulüp yöneticisi ve iki taraftar oluşturmuştur. Bu katılımcılarla toplam 36 bireysel görüşme yapılmış, verilerin analizinde içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın bulgularına göre futbolda kayırma kültürü hâkimdir. Bulgular, futbolda kayırmacılığın iki bağlamda ortaya çıktığını göstermektedir: Hakemlerin kayırma pratikleri ve futbolun yönetim organındaki kayırma pratikleri. Hakemler faul, taç, ofsayt kararı, sarı ve kırmızı kart gösterme, uzatma süresi, penaltı kararı, gibi oyun içindeki pek çok kararla kayırmacı tutum sergileyebilmektedir. Hakem yöneticileri ise hakem atamaları, klasman yükselmeler, ceza ve performans değerlendirme gibi boyutlarda kayırmacı tutum sergilemektedir. Kayırmacılığın ağırlıklı olarak, ahbap çavuş ilişkileri ve siyasi gerekçelerle otaya çıktığı görülmektedir. Futbolda kayırmacılığın, akraba kayırmacılığı (nepotizm), eş-dost kayırmacılığı (kronizm), hemşehrilik ve siyasi kayırmacılık (partizanlık) gibi türleri bulunmaktadır. Kayırmacılık, futbolun ve hakemlik kurumunun başarısını olumsuz etkilemekte ve futbolun kurumsallaşmasını engellemektedir. Bu uygulamaları azaltmanın temel yolu, spor ortamlarında eşitlik, adalet, liyakat gibi değerlerin yerleşmesini sağlamaktır. Sonuç olarak futbolda kayırmacılık temelli uygulamaların yaygın olduğu ve bu uygulamaların pek çok soruna yol açtığı anlaşılmaktadır.