Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2024
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Sena IŞIKLAR BENGİ
Danışman: Abdurrahman Yağmur Toprakli
Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu
Özet:
Mimarlığın temel amacı kullanıcıların teknik, fonksiyonel ve davranışsal ihtiyaçlarını karşılayan tasarımlar yaratmaktır. Ancak, geçmiş projelerden öğrenme ve kullanıcı memnuniyetine dayalı deneyimlerin sistematik bir şekilde ele alınmasında özellikle spor yapılarında eksiklikler bulunmaktadır. Bu tez Türkiye’deki spor tesislerinde kullanıcı memnuniyetinin ve deneyimsel başarımın daha etkili bir şekilde ele alınmasını amaçlanmaktadır. Kapasitesi 10.000 ve üzeri olan basketbol salonlarının teknik, fonksiyonel ve davranışsal unsurlarında kullanıcı memnuniyetine dayalı deneyimsel başarımının karşılaştırılabilmesini sağlayan bir ölçüt geliştirilmiştir. Ölçüt kullanıcı memnuniyeti verilerini ve gösterge önem ağırlıklarını birleştirerek, incelenen yapının 0 ile 1 aralığında olan deneyimsel başarım puanının tespit edilmesini sağlamaktadır. Ölçütün üç aşamada geliştirilmiştir. İlk aşamada, ölçütün kapsamı, amacı ve sınırlamaları tanımlanmıştır. İkinci aşamada, Kullanım Sürecinde Değerlendirme (KSD) yönteminden göstergeler belirlenmiştir. Basketbol salonları için bu göstergelerin önemleri tasarımcılar, spor yöneticileri ve tesis yöneticilerinden oluşan uzman gruplarına danışılmıştır. Göstergelerin önem dereceleri Çok Kriterli Karar Verme yöntemlerinden SWARA (Stepwise Weight Assessment Ratio Analysis) tekniği ile tespit edilmiştir. Üçüncü aşamada ise, belirlenen göstergelerin önem dereceleri ile kullanıcı memnuniyeti verilerini birleştiren bir sentez formülü geliştirilmiştir. Ölçüt Ankara Spor Salonu, Ülker Spor ve Etkinlik Salonu ve Sinan Erdem Spor Salonu’nda uygulanmıştır. Salonların memnuniyet verilerinin ölçüte işlenmesi sonucunda, Ankara Spor Salonu 0,714 puan (1 üzerinden) almış; Ülker Spor ve Etkinlik Salonu ise 0,89 puan alarak (1 üzerinden) deneyimsel başarımı en yüksek bina olmuştur. Sinan Erdem Spor Salonu’na dair kullanıcı memnuniyeti verileri ise gözlemlerle uyuşmamasından dolayı kapsam dışı bırakılmıştır. Böylelikle ölçütün uygulanabilirliği sınanmıştır. Disiplinlerarası bir çalışmanın sonucu olan ölçüt, kullanıcı memnuniyetine dayalı değerlendirmeler için rasyonel, karşılaştırılabilir ve geliştirilebilir bir temel oluşturmaktadır. Kullanıcı memnuniyetine odaklanan bina değerlendirmelerine özgün bir katkı sunarak, gelecek çalışmalara yol gösterici bir model ortaya koymaktadır.
Anahtar Kelimeler : Kullanım sürecinde değerlendirme, bina değerlendirmesi, kullanıcı memnuniyeti, deneyimsel başarım, başarım karşılaştırması, basketbol tesisleri