Demiryollarının Deregülasyonu Küresel Uygulamalar Ve Türkiye İçin Öneriler


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2017

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Elvan Arslan

Danışman: METİN ŞENBİL

Özet:

Yolcu ve yük taşımaya yönelik kapsamlı faaliyetlerin ve birimlerin oluşturduğu sistem olan demiryolu ulaşım sektörü yol yapımı, sabit tesis işletmeciliği, lokomotif işletmeciliği, yol seyrüsefer ve trafik kontrol hizmetleri, yer ve ikram hizmetleri, eğitim, bakım, ilgili alt ve üst yapılar ve diğer faaliyetleri ile bütün bu faaliyetlerin uluslararası kurallara göre koordinasyonu ve denetimini kapsamaktadır. Tezin amacı küresel ölçekteki (de)regülasyon ve özelleştirme uygulamalarından yola çıkılarak, ülkemiz demiryolları için öneriler ortaya koyabilmek ve bu tür stratejilerin hazırlanabilmesine öncülük edebilmektir. Uluslararası karşılaştırmalar kullanılarak yapılan çalışmanın kapsamı; mevcut durum tespiti, dünya demiryolu ulaşım ağında yaşanan gelişmeler, serbestleşme hareketlerinin değerlendirilmesi, Türkiye'de bugüne kadar oluşturulan demiryolu ulaşımının durumu, beklentiler ve sektörle alakalı önerilerden oluşmaktadır. Tez çalışmasında ilk olarak; raylı ulaştırma sektörünün tarihsel serüvenini ve mevcut durumu ile gelişmişlik seviyesini dünya ve Türkiye olarak değerlendirilmiştir. Dünyadaki mevcut durum kapsamında bölgesel ve ekonomik değişmelere yer verilmiştir. Türkiye'de genel olarak; demiryolu sektörünün geleceği, sektör içindeki konumu, TCDD'nin benzer faaliyet gösteren yabancı kuruluşlarla karşılaştırmaları, demiryolu ulaştırmasındaki trafik gelişimi, yeniden yapılandırılması, gar ve istasyonların genel durumu, alt ve üst yapının finansal sorunları ile yük ve yolcu taşımacılığı itibariyle incelenmiştir. Tez çalışmasının son bölümünde genel bir değerlendirme yapılmış olup üzerinde durulan konular itibariyle Türkiye demiryolları için bir kısım tavsiyelere yer verilmiştir. Çalışmanın, demiryolu ulaşım sektörlerindeki deregülasyon/özelleştirme stratejileri ile devletin bu yöndeki rolünün belirlenebilmesi ve geliştirilmesi açısından bir katkı sağlayacağı düşünülmektedir.