Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, BESLENME VE DiYETETiK ANABiLiM DALI, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: FATMA ERSOY
Danışman: Makbule Gezmen Karadağ
Özet:
Adölesanların Uluslararası Diyabet Federasyonu metabolik sendrom (MetS) tanı kriterlerine göre
MetS ve beslenme durumlarının değerlendirilmesi amacıyla planlanan bu çalıĢmaya: 10-19 yaĢları
arasında MetS‟si olan (MetS(+)) 11 erkek ve MetS‟si olmayan (MetS(-)) 27 erkek olmak üzere 38
erkek ; MetS‟si olan 26 kız, MetS‟si olmayan 65 kız olmak üzere 91 kız toplamda 129 fazla kilolu
obez adölesan alınmıĢtır. Adölesanların; sosyodemografik özellikleri, beslenme durumları ve
fiziksel aktiviteleri sorgulanmıĢ, antropometrik ölçümleri alınmıĢ ve bazı biyokimyasal
parametreler ile kan basınçları ölçülmüĢtür. Adölesanların ortalama beden kütle indeksi (BKĠ)
MetS (+) ve MetS (-) gruptaki erkeklerde sırasıyla 32,9±4,51 kg/m2 ve 29,5±4,85 kg/m2 ; kızlarda
ise 32,0±5,36 kg/m2 ve 30,6±4,89 kg/m2 bulunmuĢtur. Erkek adölesanlarda MetS (+) grupta vücut
ağırlığı, beden kütle indeksi (BKĠ), bel çevresi, boyun çevresi, yağsız vücut kütlesi, vücut sıvı
ağırlığı ortalamaları MetS (-) gruba göre anlamlı derecede yüksek bulunmuĢtur (p<0,05). Kız
adölesanlarda ise MetS (+) grupta ortalama vücut yağ miktarı (%) MetS (-) gruba göre istatistiksel
anlamlı daha yüksek saptanmıĢtır (p<0,05). Adölesanlar Uluslararası Diyabet Federasyonu MetS
tanı kriterleri açısından incelendiğinde: erkek ve kız adölesanlarda MetS (+) grupta yüksek
trigliserit düzeyleri, düĢük HDL-kolesterol düzeyleri, yüksek sistolik ve diastolik kan basıncı
düzeyleri açısından risk MetS (-) gruba göre anlamlı derecede daha yüksektir(p<0,05). Ayrıca kız
adölesanlarda MetS (+) grupta yüksek kan glikoz düzeyleri açısından MetS (-) gruba göre anlamlı
derecede daha yüksek risk saptanmıĢtır (p<0,05). Adölesanların diyetle günlük enerji ve besin ögesi
alımları MetS durumlarına göre anlamlı farklılık göstermemektedir (p>0,05). Erkeklerde günlük
tavuk tüketim miktarı ortanca değeri MetS (+) grupta (120 gr) MetS (-) gruba (0 gr) göre, kızlarda
günlük bitkisel sıvı yağ tüketimi ortanca değeri MetS (+) grupta (23,5 gr), MetS (-) gruba göre (17
gr) anlamlı derecede daha yüksek saptanmıĢtır (p<0,05). Kız adölesanlarda MetS (-) grupta
adölesanların BKĠ‟leri ile diyetle günlük tüketilen beyaz ekmek (gr) arasında pozitif yönde, diyetle
günlük tüketilen tam buğday, esmer ekmek çeĢitleri (gr) arasında negatif yönde anlamlı korelasyon
gözlenmiĢtir (p<0,05). Erkek adölesanlarda MetS (+) grupta adölesanların BKĠ‟leri ile çoklu
doymamıĢ yağ asitleri (%) ve omega-6/omega-3 arasında pozitif yönde anlamlı korelasyon
bulunmuĢtur (p<0,05). Bu çalıĢma sonucunda MetS‟si olan fazla kilolu obez adölesanların MetS
tanı kriterleri açısından değerlendirilmesinin önemli olduğu görülmektedir.
Anahtar Kelimeler : Adölesan, obezite, metabolik sendrom, beslenme,