Mesleki yeterliklere göre eğitim ihtiyacı belirleme (Eğitim yöneticileri üzerine bir model uygulaması)


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2022

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: GÜLNUR AK KÜÇÜKÇAYIR

Danışman: Necati Cemaloğlu

Özet:

Bu araştırmanın amacı, okul yöneticilerinin mesleki yeterliliklere dayalı eğitim ihtiyaçlarını analiz etmek ve bu uygulamanın sonuçlarına göre EİA literatürünün taleplerini karşılayan bir model önermektir. Çoklu disiplin modeliyle tasarlanan bu araştırmada, çoklu metot karma yöntemlerden eş zamanlı gömülü desen yaklaşımı uygulanmıştır. Buna göre, makro seviyede nicel araştırmalarda, "Katz kuramına göre Okul Yöneticileri Yeterlik Envanteri (KOYYE)" ve "Katz kuramına göre Okul Yöneticileri Yeterlik Anketi (KOYYA)" geliştirilerek öğretmen, veli ve okul yöneticilerine uyarlanmış ve uygulanmıştır. Mikro seviyede nitel araştırmalarda ise Kritik Olay Tekniği (KOT) ve olgubilim teknikleri için "KOT Veri Toplama Protokolü" ve yarı yapılandırılmış görüşme formları okul yöneticisi, öğretmen ve veli için uyarlanarak kullanılmıştır. Nicel araştırmalarda örneklem olarak Ankara ili merkeze bağlı Yenimahalle ilçesindeki ilk ve ortaokullar ile Anadolu liselerin tamamından oluşan araştırma evreninden oluşurken nitel araştırmalar için, bu okullar içinden kritik örnekleme yöntemi ile dezavantajlı bir okul seçilmiştir. Nicel verilerin analizinde, sürekli değişkenler için tanımlayıcı istatistik puanları yorumlanmış ve farklılıklar için sürekli nicel verilerin varsayımları sağlamaması sebebiyle parametrik olmayan testler kullanılmıştır. Nitel veri analizlerinde ise betimsel ve içerik analizi yolu ile kodlar kuramsal altyapıya göre belirlenmiştir. EİA modeli bakımından, bu araştırma kapsamında geliştirilen Mesleki Yeterliliklere Göre Eğitim İhtiyaç Analizi Modeli (MYEİAM), EİA literatür taleplerini karşılayarak güvenilir öğrenme hedefleri taahhüt etmektedir. Uygulama sonuçlarına göre, Kavramsal ana yeterlik alanına ait olan "Diğer kurumlarla iş birliği ve ortaklık geliştirebilme", okul yöneticilerinin birincil eğitim ihtiyacı olarak görülmektedir. Ayrıca bu alanda "Değişimi yönetebilme ve uyum", ortak veri sonuçlarına göre öncelikli eğitim ihtiyacıdır. Teknik/yönetsel ana yeterlik alanında ise "Kurumu örgütleyebilme" ve "Planlama yapabilme" öncelikli eğitim ihtiyacıdır. İnsani ana yeterlik alanında ise "Duygu kontrolünü gerçekleştirebilme" öncelikli eğitim ihtiyacı olarak tespit edilmiştir. Sayıca Teknik/Yönetsel ana yeterlik alanı ağırlıklı olsa da öncelikli eğitim ihtiyacının kavramsal yeterlik alanı olduğu görülmektedir.